Obilov ilhom

sulton“ deb yozila boshlandi.
****Xonlik hududini yanada kengaytirish maqsadida 1812-yilda Buxoroga qaramlikni e’tirof etgan Turkistonga 
ham qo‘shin jo ‘natdi va uni ishg‘ol etdi. 
**** Umarxon hokimiyatining qonuniyligini asoslash maqsadida „Qaysi hukmdor 12 ming lashkarni kerakli 
qurol-yarog’ va anjomlar, otlarini esa yem-xashak bilan ta’minlasa, uni musulmonlar amiri (Amir al-muslimin) 
deb atash joiz“ degan fatvo chiqardilar. 
****Usmonli davlati sultoni Qo‘qon xonligining Buxoro amirligidan to‘la mustaqil davlat ekanligini tan oldi. 
****Umarxon 1822-yilda vafot etdi. Taxtga katta o‘g‘li Muhammad Alixon (Madalixon) o‘tirdi. 
*U Farg‘onaning janubida joylashgan, asosan, tojik o‘troq aholisi yashaydigan Qorategin, Darboz va Ko‘lobni 
ishg‘ol etdi.
*U ammasi Oftoboyimning oilasiga ham shafqat qilmadi. Uning turmush o‘rtog‘i, xonlikning shayxulislomi va 
o‘g‘li Hakimxonni badarg‘a qildi.
*1841-yilda Madalixon o‘z ukasi Sulton Mahmudxon foydasiga taxtdan voz kechishga majbur bo‘ldi.
****Madalixondan norozi kuchlar Buxoro amiri Nasrullodan yordam so‘radilar. Amir Nasrullo 1842-yilda 
Qo‘qonni bosib oldi. Madalixon, ukasi Sulton Mahmudxon Amir Nasrullo buyrug‘iga binoan qatl etildi.
*Amir Nasrullo hatto Madalixonning onasi Nodirabegimga ham shafqat qilmadi. 
****Nasrulloxon Qo’qonga Ibrohim dodhohni noib etib tayinlaydi. Unga qarshi 1842-yili katta qo’zg‘olon 
ko‘tarildi. Uning oqibatida amirning Qo‘qondagi noib va beklar hokimiyati tugatildi.
****Taxtga Norbo‘tabiyning ukasi Hojibekning o‘g‘li Sheralixon (1842­1845) o’tqazildi. Qipchoqlar sardori 
Musulmonqul mingboshi etib tayinlandi.
**** Amir Nasrullo yana Qo‘qonga yana yurish qildi. U Qo‘qon shahrini 40 kun qamalda tutdi. Biroq Amir 
Nasrulloning qamalni davom ettirishiga Xiva xoni Olloqulixonning Buxoro amirligiga qilgan hujumi xalaqit 
berdi. Amir Nasrullo Buxoroga qaytishga majbur bo’ldi. 
****Musulmonqul 1845-yilda O‘sh aholisining qo‘zg‘olonini bostirish uchun qo‘shin bilan yuborildi. Bundan 
foydalangan Isfara hokimi Samarqandda istiqomat qilib turgan marhum Olimxonning o‘g‘li Murodxonni olib 
kelib, Qo‘qon taxtiga o‘tqazdi.
****Biroq Musulmonqul Namanganga qaytib keldi va qizini marhum Sheralixonning o‘g‘li Xudoyorga nikohlab 
berdi. 13 yoshli Xudoyorxon bu davrda Namangan hokimi edi. Shundan keyin Musulmonqul Murodxonni 
taxtdan ag‘dardi va kuyovi Xudoyorni o‘tqazdi. 
****Musulmonqul rus qo‘mondonligi vakili V. Velyaminov-Zernov bilan maxfiy ravishda uchrashdi. 
Qaynotasining bu harakati Xudoyorxonni qattiq cho‘chitib qo‘ydi.

---

*Shuning uchun 1852-yil 9-oktabr kuni Xudoyorxon Toshkentdan chaqirilgan qo‘shin bilan qipchoqlar