Obligatsiyalarni baholash va ularning o‘ziga xos jihatlari. Xalekeeva Zoya Pirniyazovna

Obligatsiyalarni baholash va ularning o‘ziga xos jihatlari.

Xalekeeva Zoya Pirniyazovna
Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti,
Moliya kafedrasi PhD katta o‘qituvchisi
Rajabov Farrux
Toshkent davlat iqtisodiyot Universiteti talabasi KD-81

Annotatsiya: Ushbu tezisda Korporativ obligatsiya, Obligatsiyalarning xususiyatlari, Konvertatsiya qilinadigan obligatsiya, Samarali yillik hosil, Qisqa muddatli obligatsiyalar

Kalit so‘zi: Obligatsiya,Emitent korporatsiya. Korporativ,Korparatsiya, Qat'iy belgilangan stavka,

Abstract: In this thesis Corporate Bond, Features of Bonds, Convertible Bond, Effective Annual Yield, Short Term Bonds
Keywords: Bond, Issuing Corporation. Corporate, Corporation, Fixed Rate,

Аннотация: В этой диссертации Корпоративные облигации, Особенности облигаций, Конвертируемые облигации, Эффективная годовая доходность, Краткосрочные облигации.

Ключевое слово: Облигация, корпорация-эмитент. Корпоративный, Корпоративный, Фиксированная ставка


Obligatsiyalar o'zi nima deganda - belgilangan muddat va ma'lum foiz stavkasi bilan belgilangan nominal miqdorida chiqarilgan muassasa qarz majburiyatlari. Emitent korporatsiya, federal hukumat, shtat, okrug yoki tuman hukumatlari yoki chet el hukumatlari bo'lishi mumkin. Obligatsiyalar 1000 AQSh dollar qiymatida chiqarilgan. Korporativ obligatsiyalar esa Korporatsiyalar tomonidan kapitalni jalb qilish uchun chiqarilgan bu obligatsiyalar davlat tomonidan chiqarilgan obligatsiyalarga qaraganda yuqori rentabellikka ega, lekin ayni paytda ko'proq xavfga ega hisoblanadi, bundan tashqari bizda Davlat zayomlari bunda Davlat tashkilotlari tomonidan chiqarilgan ushbu obligatsiyalar odatda pastroq daromadga ega, ammo xavfsizroq investitsiyalar hisoblanadi, va Nol kupon obligatsiyalari Ushbu obligatsiyalar davriy foizlarni to'lamaydi, lekin chegirma bilan chiqariladi va faqat ular muddati tugagandan so'ng daromad keltiradi. Obligatsiyalarning xususiyatlarida esa Qat'iy belgilangan stavka bunda Ruxsat etilgan stavkali obligatsiyalar oldindan belgilangan foiz stavkasini to'laydi, suzuvchi stavkali obligatsiyalar esa foiz to'lovlarini bozor sharoitlariga mos ravishda o'zgartiradi, va bizda boshqa kategoriyalar ham bor ular Obligatsiya xususiyatlarini boshqa tayanch ustuni desa bo'ladi yani Obligatsiyalar qisqa muddatli yoki uzoq muddatli to'lovlarga ega bo'lishi mumkin. Qisqa muddatli obligatsiyalar kamroq daromad keltiradi, lekin kamroq xavfga ega, keyingisi esa Chaqirilishi mumkin bo'lgan obligatsiyalar emitent tomonidan muddatidan oldin sotib olinishi mumkin, chaqirib bo'lmaydigan obligatsiyalar esa mumkin emas va bizda Konvertatsiya qilinadigan va konvertatsiya qilinmaydigan yani Konvertatsiya qilinadigan obligatsiyalar emitent kompaniyasining aktsiyalariga oldindan belgilangan vaqtda aylantirilishi mumkin, ayirboshlanmaydigan obligatsiyalar esa mumkin emas, shularga bo'linadi. Davlat obligatsiyalari — davlat tomonidan chiqarilgan qimmatli qogʻoz turi: D.o.ni sotib oluvchilar — aholi, firmalar, banklar va turli tashkilotlar investorlar hisoblanadi. D.o. muayyan muddatlar uchun chiqariladi. Turli mamlakatlarda qisqa muddatli, oʻrtacha muddatli va uzok. muddatli D.o. mavjud. Muddati kelgach, obligatsiyalarni davlat kaytadan sotib oladi. D.o. daromad keltiruvchi qimmatli qogʻozlar turiga kiradi. Daromad shakliga koʻra D.o.ning yutuqli obligatsiyalar (obligatsiyalarga tegadigan daromad pul yutugʻi shaklida boʻlgani sababli unga foiz toʻlanmaydi), foizli obligatsiyalar (obligatsiyalarga ularning qiymatiga nisbatan foiz hisobida pul toʻlanadi) vadiskontli obligatsiyalar (obligatsiyalar sotilganda nominalidan pastroq narxda sotiladi, ular qaytadan sotib olinganda nominalisummasida pul toʻlanadi) kabi turlari bor. D.o. daromadlari oldindan qatʼiy kafolatlanadi. D.o. daromadli qogʻozlar boʻlganidan ularni sotish, garovga qoʻyish va kapital sifatida ishlatish mumkin. Oʻzbekistonda 1992-yil 1 iyulda 20 yil muddat bilan yutuqli obligatsiyalar chiqarildi (ularni sotish va sotib olish vaqtincha toʻxtatilgan). Respublikada 1996-yildan dastlabki qisqa muddatli D.o., 1997-yil mart oyidan boshlab 6 oylik qisqa muddatli D.o. chiqarildi. Obligatsiya rentabelligi - investor obligatsiyada sotgan daromadidir. Obligatsiya daromadliligini har xil yo'llar bilan aniqlash mumkin. Obligatsiya daromadliligini uning kupon stavkasiga tenglashtirish eng oddiy ta'rifdir. Mavjud rentabellik - bu obligatsiya narxi va uning kuponi yoki foizlarni to'lash funktsiyasidir, agar bu obligatsiya narxi uning nominal qiymatidan farq qilsa, kupon daromadliligidan aniqroq bo'ladi. Obligatsiya daromadliligini yanada murakkab hisob-kitoblarda pulning vaqt qiymati va foiz to'lovlarining murakkabligi hisobga olinadi. Ushbu hisob-kitoblarga to'lov muddati (YTM), obligatsiyaning ekvivalenti (BEY) va samarali yillik daromad (EAY) kiradi. Obligatsiyalarning daromadliligi odatda obligatsiyalarning ekvivalent daromadliligi (BEY) sifatida kotirovka qilinadi, bu esa aksariyat obligatsiyalar yillik kuponni ikki yarim yillik to'lovlarda to'lashiga tuzatish kiritadi.