Obodonlashtirish va transport

151

---

bo'lishiga imkoniyat 
yaratadi. 
O'simliklar esa atmosferaning 
tozaligini 20 % oshirishi mumkin.
Shaharda 
issiqlik 
rejimining 
shakllanishi 
atrof-muhitclagi 
qurilishlar, 
ko'chalarning 
qoplamalarining 
issiqlik 
nurlanishi 
xususiyatlariga ham bog'liq. O'simliklar havo haroratiga jiddiy ta’sir 
ko'rsatishini maxus tadqiqotlar ko'rsatadi. Imoratlar qurilayotgan 
joyda havo harorati, o'simliklar ko'p bo'lgan joydagiga qaraganda 
yuqori bo'lib, haroratning farqi ba’zan 10—12° ga vetadi. Daraxtlar 
orasida inson organizmi uchun ancha qulay harorat sharoitlari 
yaratiladi. Bunda shuni nazarda tutish kerakki, yer sirtining issiqlik 
nurlanishi natijasida havoning yerga yaqin qatlami, yashaydigan 
qa^lam, ayniqsa, kuchli isiydi.
O'zbekiston shaharlarining issiq sig'imli «kiyimi» (asfalt, lemir- 
beton, g'isht, granite marmar) yozgi kunlarda mikroiqlimni 
shakllantirishda yetakchi rol o'ynaydi. Yozda peshinda tuproqning, 
qum, asfalt, beton, binolarning tomlari va dcvorlarning ochiq 
quruq sirti radiatsion harorati 35—40° С bo'lganda 7 0 —80° С ga 
yetishi mumkin (Kuzmichev, Pechinisin—1979). Kun bo'yi uzoq 
vaqt qizigan sirt hatto kun botgandan keyin ham issiqlik chiqarib 
turadi, bu esa havo haroratining oshishiga va dim bo'lishiga olib 
keladi. O'simliklarning 
radiatsion haroratning pasayishiga ta’siri 
juda katta. Jumladan, yozda shahardagi binolar o'rab olgan joyda 
havo harorati, kam nurlanadigan va tez soviydigan» o'sirniiklar 
bo'lgan joydagiga qaraganda ancha yuqori bo'ladi. Yozda qalin