Obodonlashtirish va transport

Vertikal rejani loyiha lash va uni amalga oshirishda ikkita ketm a- 
ket bosqichni ko'rsatish kerak
: birinchisi - hududni injenerlik 
tayyorlashga tegishli bo'lib, unda hudud relyefini umumiy holda
15

---

tashkil etish va uni qurilishga tayyorlash masalalari hal etiladi, 
ikkinchisi — hududni rejalashtirish, qurish va obodonlashtirish 
bo‘lib, bu bosqichda mikrorelyef loyihalanib, binolar, inshootlar, 
ko 'ch a va yo'llar va shahar hududining boshqa elem entlarining 
belgilari q o ‘yiladi.
Noqulay shart-sharoitlar va jarayon lam i bartaraf etish 
bilan 
bog'liq tadbirlarda vertikal rejalashtirishning roli quyidagi holatlarda 
o'rinlidir, xususan:
-
shahar hududini kuchli yom g'irlar yoki suv manbalari 
ta ’sirida suv bosishida hamda suv omborlari inshootlaridan shahar 
hududini himoya qilish hududni vertikal rejalashtirish vazifasiga 
kiruvchi dam balar qurish yoki hudud sathini ko‘tarish evaziga 
amalga oshiriladi;
- hududni sizot suvlari ta ’sirida suv bosishidan saqlash, drenaj 
tizimi yordam ida 
yoki maydon sathini vertikal rejalashtirish 
yordam ida amalga oshiriladi;
- shahar hududida botqoqliklar mavjud hollarda ularga qarshi 
kurashning asosiylaridan biri vertikal rejalashtirish bo'lib, u 
yordam ida turib qolgan suvlarning oqim yo'nalishi rejalashtiriladi 
va tashqi suvlarni qochirish uchun sharoit yaratiladi;
- c h o ‘l va yarim cho'I zonalarda hududni sun’iy sug'orish 
m aqsadida sug'orilayotgan maydonlarga suv o 'z oqim i bo'ylab 
vertikal rejalashtirish asosida amalga oshiriladi;
- jarlik mavjud va jariiklar rivojlanayotgan hududlarda vertikal 
rejalashtirish yordamida jariiklar qiyaliklarini yuvib ketuvchi tashqi 
suvlarning yo'nalishi tashkil etiladi hamda jarliklam i tugatish ulam i 
ko'm ish orqali amalga oshiriladi;
- ko'chkili hududlarda ko'chkilam i oldini olish tadbirlariga 
tashqi suvlarni qochirishni tashkil etish orqali vertikal rejalashtirish 
ishtirok etadi;
- shahar hududida karst jarayonlari mavjud hududlarda karst 
natijasida vujudga kelgan voronkalami tashqi suvlardan saqlash va 
ularni yo'qotish bo'yicha vertikal rejalashtirish hududni tekislash 
m aqsadida qo'llaniladi.
Vertikal rejalashtirish va uni amalga oshirish u bilan bog'liq 
bo'lgan 
tadbirlar 
majmuasi 
bilan 
birgalikda 
qo'llanilganda 
m aqsadga muvofiqdir, bular: yer osti suv qochirish tarm o q 'ariri 
o 'm atish bilan tashqi suvlami qochirish; sizot suvlarining ssts ; 
baland bo'lgan hollarda drenaj tarm oqlaridan foydalanish; jarlik 
\z. 
ko'chkili hududlarda tiigak devorlar o'm atish va h.k.
16

---