Obodonlashtirish va transport

Loyihalashning texnik-iqtisodiy ko'rsatkichini aniqlovchi venikal 
rejalashtirishda asosiy holatlar quyidagilardir:
a) loyihaviy yechimlar samaradorligini oshirish bilan yer 
ishlari hajm ini imkon qadar kamaytirish;
b) yer ishlarini balansini, ya’ni qazish va to'kish ishlarini 
m uvozanatlashtirish va bu bilan 
ortiqcha tuproqlam i shahardan 
tashqari tashish ishlariga chek qo'yish;
d) 
yer 
massasini 
bir joydan 
ikkinchi jovga 
ko'chirish 
masofalarini imkoniyat darajasida kamaytirish (bu masala vertikal 
rejalashtirish loyihasida va uni amalga oshirishda yechiladi).
Bu holatlar shahar, turar joy tum ani, mikrorayon va shahar 
hududidagi barcha qurilish majmuasi uchun taalluqlidir.
Shuni 
nazarda tutish 
lozimki, 
qadimiy 
shaharlam ing 
hududlarida 
pastqam joylar turli vaqtlarda turlicha bino va 
inshootlar qurilishi natijasida har xil chang, tuproq, chiqindi va 
h.k.lar bilan to'lib borib, bu joylarda gruntning «madaniy qatlam» 
deb ataluvchi qatlami hosil bo'lgan.
Vertikal rejalashtirish jarayonida m adaniy qatlam ni saqlash, 
ko'kalam zorlashtirish uchun juda muhim dir. Bu o 'z navbatida, 
tabiiy relyef sharoitida bino va inshootlam i saqlangan ko'kalam zor 
ichida landshaft rejalashtirish asosida joylashtirishga im kon beradi 
va binolam i rejalashtirishda bir xillikdan xalos qiladi.
Vertikal rejalashtirishni amalda qo'llash maxsus tuzilgan 
loyihalaiga asoslanadi. Vertikal rejalashtirishda loyihalashning 
asosiy usullari, quyidagilardir
• 
loyihaviy profillar usuli;
• 
loyihaviy (qizil) gorizontallar usuli;
•
grafoanalitik usullar.
18

---

1.2.2. ProlUIar usuli