Odam va uning salomatligi 8 B. Aminov, T. Tilavov, O. Mavlonov

1. „Odam va uning salomatligi“ fani nimani o‘rgatadi?
2. „Salomatlik—tuman boylik“, „Sog‘lom tanda — sog‘ aql“ kabi
maqollarning ma’nosini qanday tushunasiz?
3. Mashhur tabib Ibn Sinoni „Sharq tabobatining otasi“ deyish
mumkinmi? Javobingizni asoslab bering.

---

6
Ø
Ø
Ø
Ø
Ø
1-rasm. Hujayraning tuzilishi:
1—hujayra membranasi; 2—
sitoplazma;
3—yadro; 4—yadro qobig‘i;
5 —xromosomalar; 6—
mitoxondriya; 7—lizosoma.
2- §. Odam organizmining hujayraviy tuzilishi
Tuzilishi, tarkibiy qismlarga bo‘linishi
Ma’lumki, tabiatdagi barcha tirik organizmlar: o‘simliklar,
hayvonlar, shuningdek, odam tanasi hujayralar va hujayralararo
moddalardan tashkil topgandir. Ularning o‘sishi va rivojlanishi
hujayralarning ko‘payishiga bog‘liq.
Hujayraning tuzilishi. Hujayra odam tanasining tuzilishi va
funksiysining asosiy birligidir.
XVII asrning 60- yillarida Londondagi Fiziklar jamiyatining
a’zosi R. Guk (1635—1703) mikroskop yordamida o‘simlik hu-
jayrasining tuzilishini birinchi
bo‘lib o‘rgangan.
Mikroskopning ixtiro etilishi va
mukammallashtirilishi, ayniqsa,
elektron mik- roskopning yaratilishi
hujayraning ilgari ma’lum bo‘l-
magan qismlarini o‘rganishga imkon
berdi.
Odam organizmi turli to‘-qi-
ma va organlari hujayralarining
shakli har xil: sharsimon, oval,
kubsimon, silindrsimon, yulduz-
simon, disk- simon va hokazo
bo‘ladi. Hujayra uch qismdan:
membrana (parda), sitoplazma va
yadrodan tuzilgan (1, 2- rasm-
lar).
Hujayra membranasi uning
sirtini qoplab turuvchi yupqa parda
bo‘lib, oqsil va yog‘ (liðid)lardan
tashkil topgan. Membrana hu-