Oel001-1 guruh talabasi

_{MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI}

OEL001-1 guruh talabasi Abdisalomov

Avazbekning biznes jarayonlarini

boshqarish fanidan 3-amaliy mashg’uloti

Tekshirdi: Nosirova Zulfiya

Vazifa:

1. Biznes jarayonlarini boshqarishda Marketing- miksni ahamiyati.

2. 4P va 15P ga tushadigan ikkita BREND mahsulotlarini izohlash (2 ball)

3. Korxonaning marketing muxiti taxlili: mikro va makro muhitining SWOT va PEST tahli qiling (3 ball)

Jami: 5 ball

Oʻzbekistonning shakllanayotgan bozori uchun bozorga ta'sir ko'rsatuvchi eng muhim omillarni oʻrganish va ulardan foydalanishga qaratilgan marketing tadqiqotlarni olib borish ma'quldir. U "marketing-miks" deb atatadi. Bu tur marketing bozorga ta'sir o'tkazuvchi turt omilning ahamiyatini aniqlashga qaratilgan, bu to'rt omil- tovar, narx, uning bozordagi ahamiyati va uning harakatlanishi boʻyicha tadbirlar tizimi. Bunday yoʻl toʻtish inglizcha to'rt termin- "predakt", "prays", "pleys" va "promoushin" birinchi harflari bilan "4P" deb ataladi. Marketing-miks, amalda, moliya, xomashyo, mutaxassis xodim va AR ishlab chiqaruvchilar boshqa imkoniyatlarini xaridorlar ehtiyoji hamda talablari bilan oʻzaro aloqasini taʼminlashni anglatadi.

Marketing-miks barcha ichki va tashqi- faktorlarni bozorga mujassama taʼsirini toʻla ravishda ta'minlaydi va bunda marketing asosiy elementlarini oqamrab oladi:
- tovar siyosati (tovar tur (assortiment) qismi sifatida karaladi, uning barcha tavsiflari esa har tomonlama baholanadi);
- narx siyosati (muayyan tovarga nisbatan mavjud sotuv omillari va sharoitlari) taqsimlash siyosati (tovarni bozorga yetkazib berish vosita va shakllari, tovarni omborlarga joylashtirish hamda harakatlanish yoʻllari tahlil etiladi);
- kommunikativ siyosat (reklama, tovar harakatlanish vositasi shakli, korxonalar ijobiy imidjini yuzaga keltirish boʻyicha mujassama tadbirlar).
Marketing-miksni ishlab chiqarish vositalari bozorida amalda tadbiq etish marketingning boshqa turlariga qaraganda ancha murakkab ish. Biroq, Oʻzbekiston marketolog (bozorShunos)lari, menejmentlari va tadbirkorlari uchun bozor munosabatlari boʻyicha jahon tajribasini, boshqaruvning eng zamonaviy usul va xillarini qunt bilan oʻrganishga to'g'ri keladi, Shundagina oʻtish davri bir qadar qisqaradi.

Marketing- miksni ishlab chiqishda quyidagi prinsiplarga asoslanish lozim.

− Ketma-ketlik tamoyili, har bir o‘zgaruvchi miqdoriy ko‘rsatkichni boshqasi bilan mosligini ta’minlash. Masalan, yuqori sifatli mahsulotga sifatli reklama va tegishli ravishda chiroyli va qulay qadoq tayyorlash.
− Bozor konyunkturasi o‘zgarib turuvchi bir paytda shunga qarab mahsulot ishlab chiqarish, sifatga e’tibor berish kerak. Mahsulot reklamasida mahsulot sifatini bo‘rttirib ko‘rsatish orqali iste’molchini jalb etish va h.k.
− Firmaning budjet va boshqa moliyaviy xarajatlarini hisob-kitob qilib, marketing kompleksi va miksini rejalashtirish, bozordagi aniq vaziyatga qarab marketingning tegishli tadbir va usullarini qo‘llash, firmaning kapital va aylanma mablag‘larining samarali qo‘llanilishini ta’minlash. Marketing tadbirlariga ketadigan sarf-xarajatlar kalkulyatsiyasini hisoblash va samarani baholash.

1-rasm. Tadbirkorlik tizimida marketing – miks elementlari
Marketing – miks nazariyasi va amaliyotinig rivojlanishi va uning asosida korxona va firmalarda marketing tadbirlarining rejalashtirilishi marketing – menejment nazariyasi, uslubiyoti va usullarining shakllanishiga olib keldi. Marketing menejmentning ilmiy yo‘nalish va tadbirkorlikni tashkil qilishga yangicha yondashuv sifatida shakllanishiga nafaqat marketingning qo‘llanilishi, balki bozor sharoitida firma va korxonalarning maqsadli ravishda faoliyatini yo‘naltirilganligi, avvalambor, iste’molchilarning talab va ehtiyojlarini qondirish so‘ngra foyda olish yotganligi sabab bo‘ldi. Marketing jarayonini turli vaziyatlardan kelib chiqqan holda boshqarish, tegishli marketing siyosati va tadbirini qo‘llash raqobat sharoitida juda muhimligini firmalar juda yaxshi anglab oldi. Ishlab chiqaruvchidan to iste’molchiga tovar va xizmatlar yetib borguncha qanchadan qancha muloqot auditoriyasi obyektlariga duch kelinadi, o‘zaro ta’sir va aks ta’sir albatta yuqori madaniyat va hamkorlik asosida amalga oshirilsa, natija yuqori bo‘ladi. 1980-yilning o‘rtalarigacha marketing tovarlarni taqsimlash va sotish usuli sifatida qaralganligi bozor va kuchli raqobat sharoitida tovar va xizmatlar bozori tarmog‘ining rivojlanishiga salbiy ta’sir ko‘rsatib, marketing tizimi subyektlari o‘rtasida kommunikatsiya aloqalarini yuqori darajada o‘rnatishga to‘sqinlik qildi. Marketing jarayonlarining ijtimoiy va ekologik yo‘naltirilganligi marketingni boshqarish konsepsiyasining sotishga yo‘naltirilganligini chekladi. Demak, bu marketing faoliyatida sotish, reklama, taqsimlash va narx shakllanishidan tashqari marketing funksiyasining integrallashgan funksiyasi, ya’ni marketingni boshqarish iqtisodiyotning har bir bosqichi uchun muhim funksiya sifatida shakllandi.