Oila psixologiya

MIRZO ULUG‘BEK NOMIDAGI O‘ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI JIZZAX FILIALI
“PSIXOLOGIYA” FAKULTETI “OILA PSIXOLOGIYA” YO‘NALISHI
210-20-GURUH TALABASI AHMEDOVA LAZIZANING PSIXOLOGIK MASLAHAT FANIDAN TAYYORLAGAN
MUSTAQIL ISHI
Mavzu: Oila buzilishining ijtimoiy-psixologik oqibatlari
Ma'lumki, shaxsning rivojlanganlik darajasida ta’minlovchi asoslar dastlab oilada yaratiladi. I.A.Karimov ta’kidlanganidek «bola tug’ilgan kunidan boshlab oila muhitida yashaydi. Oilaga xos an’analar, qadriyatlar, urf-odatlar bola zuvalasini shakllantiradi». 
Oila tarbiyasi – oilada ota-onalar, vasiy yoki katta kishilar tomonidan bolalarni tarbiyalash. Yosh avlodning har tomonlama rivojlanishida muhim o’rin tutadi. Oila tarbiyasida doimiy tarbiyaviy kuch oilaviy tartib, ya’ni oila a’zolarining bir-biriga munosabati, ota-ona va boshqa katta kishilarning xulq atvori, madaniy va siyosiy saviyasi, oila byudjeti, yashash sharoiti va harakati.
Tarbiya vositasi bo‘lib, tarbiyachining shaxsiy namuna bo‘lishi, atrofdagi odamlarning ko‘rsatayotgan xulq-atvori, xatti-harakati, pedagogik, badiiy, ommaviy va boshqa adabiyotlarda keltirilgan va yuqori baholangan lavhalar ham hisoblanadi. Ins
Tarbiya vositalarini odamga ta’sir etish xarakteriga ko‘ra ikki guruhga: bevosita va bilvosita ta’sirlarga ajratish mumkin. Bulardan birinchisi bir odamning boshqasiga bevosita ta’siri, ya’ni bir-biri bilan to‘g‘ridan-to‘g‘ri muloqot qilishi hisoblansa, ikkinchisi, qandaydir vositalar orqali o‘tkaziladigan ta’sir, ya’ni bunda tarbiyachi va tarbiyalanuvchi o‘zaro aloqa qilmaydi (masalan, kitob o‘qish va b.).
Xalqimizda bir gap bor: oshsiz uy bo'lishi mumkin, lekin nizosiz uy bo'lmaydi. Faqat, nizoning nizodan farqi bor. Bu haqda quyida batafsil to‘xtalib o‘tamiz. 
Oila jamiyatning asosiy bo‘g‘ini bo‘lib, barqaror oila aholi turmush farovonligining oshishi, xususan, iqtisodiy taraqqiyot uchun muhim ahamiyat kasb etadi. Oilaviy ajrimlar esa, aksincha, farzandlar tarbiyasi, oila a’zolari hayoti sifatiga salbiy ta’sir ko‘rsatib, keskin ijtimoiy ziddiyatlar va xavf-xatarlarga sabab bo‘ladi. Ajrashishlarning mamlakat iqtisodiy va ijtimoiy barqarorligiga tahdid solishini e’tiborga olgan holda, ko‘plab olimlar ajrashish xavfini orttiruvchi omillarni tadqiq etishga kirishgan
K.Trent va S.Soutx kabi olimlar 1989-yilda alohida omillarning ajrashishlarga ta’sirini chuqur tahlil qilishdi, buning natijasida dunyo bo‘yicha ajrashishlar darajasidagi tafovut sabablari o‘rganildi. Ushbu tadqiqot jarayonida 66 ta mamlakatdan tarkib topgan tanlanmadan foydalanib, ayollarning mehnat bozorida ishtirok etishi, nikoh yoshi, diniy qarashlari, er-xotin o‘rtasida ajrashish qarorida jinslar nisbatining ahamiyatlilik darajasi aniqlandi.
Ajralish va ajralishlar ko'payib borayotganligi sababli, oilaning yadrosi parchalanadigan oilalar ko'paymoqda. Bunga asosan bolalar ta'sir qiladi, garchi barcha odamlar salbiy oqibatlarga olib keladi.
Shu bilan birga, oilaning parchalanishiga er-xotinning ajralishidan tashqari boshqa sabablar sabab bo'lishi mumkin. Masalan, turmush o'rtoqlardan birining o'limi, ularning boshqa mamlakatga ko'chib o'tishi yoki tark etilishi ham bu o'ta murakkab vaziyat ortida bo'lishi mumkin.
Psixologik kasalliklar
Buzilgan oilalar farzandlari depressiya yoki tashvish kabi ruhiy muammolarni barqaror oilalarda o'sganlarga qaraganda ancha yuqori darajada rivojlantiradi. Eng og'ir holatlarda, bu hatto o'ziga zarar etkazishi mumkin.
E' tiboringiz uchun rahmat.