Oila va oilaviy qadriyatlar ma'naviy madaniyatning bosh omili referat


Download 123.47 Kb.
Sana05.01.2022
Hajmi123.47 Kb.
#218876
Bog'liq
oila va oilaviy qadriyatlar ma'naviy madaniyatning bosh omili

oila va oilaviy qadriyatlar ma'naviy madaniyatning bosh omili


O`zbekistan Respublikasining mustaqillikka erishishi jamiyat hayotining barcha sohalarida amalga oshirilayotgan poklanish, oila, oilaviy muiosabatlar, oilada ma’naviy va jismoniy barkamol yosh avlodni tarbiyalash borasida ham jiddiy o’zgarishlar qilishni ta qozo etdi. Jumladan: oilaning jamiyatdagi o’rni, oilaviy munosabatlarga bog`li q milliy an’analar, sermazmun milliy kadriyatlarning ildizlari ajdodlarimiz merosini o’rganish va ommalashtirish, milliy oilaviy tarbiyada umuminsoniy qadriyatlarning o’rnini yuksaltirish va uning oilada uyg`unlashuvini ta’minlash, o’zbek oilasiga xos xususiyatlarni (mentalitetini) yaratish va keng targ`ib etish jamiyatning asosiy negizi hisoblanmish oilani isti qlol mafkurasiga mos shaklan va mazmunan shakllantirishning garovidir.

Har bir millatning ma’naviy boyligi milliy va umuminsoniy qadriyatlarning birligidan tashkil topadi. Ma’naviy meros utmishning yutug`i. Uni to’la, odilona egallash va rivojlantirish esa xozirgi avlodning vazifasidir. o’z madaniy merosini, qadriyatlarini bilmaslik yoki mensimaslik man qurtlikdir, Ularni boyitib, yuksak darajaga ko’tarishga intilmaslik esa millat va uning isti qloli uchun fojeadir. Ma’naviyati yuksak darajada rivojlangan insongina isti qlol, vatanimizning ulug` bir kelajagi uchun mehnat qilishga o’zida kuch va qudrat topa oladi.

Shaxs ma’naviyati dastlab oila sharoitida shakllanadi va jamiyat ma’naviyatini belgilovchi mezon sifatida namoyon bo’ladi. Shu boisdan, madaniy merosdan, bugungi kun qadriyatlaridan tug`ri foydalana olish, tarixdan to’g`ri xulosa chi qara bilish, o’z tarixiga va bugungi ahvoliga, madaniy merosi va ma’naviy qadriyatlariga, diniga va ahlo qiga, mavju siyosiy va huquqiy amaliyotiga, turmush tarziga tan qidiy ko’z bilan qaray olish – musta qillikni mustahkamlashning muhim ma’naviy asosidir. Mana shu ma’naviy asos har bir ota-ona, oilaga kirib borsagina oila ma’naviyati qaror topishi tabiiydir. Aksincha bo’lsa esa oiladagi har bir yoshni jamiyatimizda bo’layotgan o’zgarishlarni noto’g`ri tal qin etishga olib keladi.

O`zbek oilasida vataniga, xal qiga, oilasiga, isti qlol g`oyalariga sado qatli, fidokor, mustaqil fikrlaydigan, dunyo qarashi keng, e’ti qodi yuksak, iqtidorli, tashabbuskor, mas’uliyatli, ma’naviy va jismoniy barkamol avlodni voyaga yetkazish kelajagi buyuk o’zbekistonning gullab-yashnashi uchun garovdir, Yuksak ma’naviyatga ega ota-ona oilaning mohiyati, qadri, burch, mas’uliyat, oila vazifalari, oilada barkamol farzand tarbiyasi, oilani moddiy jihatdan ta’minlash, uning osoyishtaligini sa qlash kabn vazifalarni anglab yetadi va unga amal qiladi.

Yuksak ma’naviyatli ota-ona farzandlarini insonparvar, vatanparvar, axlo qiy jihatdan pok, bilimli, kamtar, oliyjanob qilib tarbiyalaydi.

Ma’naviyat ilm-fan, falsafa, ahlo q, huquq, adabiyot va san’at, xal q ta’limi, ommaviy axborot vositalari, urf-odatlar, an’analar, din va bosh qa ko’plab tarixiy amaliy va zamonaviy qadriyatlarning ta’sirida shakllanadi. Aynan shu qadriyatlar oilada ota-ona, katta yoshdagi oila a’zolari ta’sirida shakllanadi.

O`zbek xal qi qadimdan oila ma’naviyatiga alohida e’tibor qaratgan. Bugungi kunda ma’naviy merosdan foydalanib, mustaqil respublikamiz talabiga javob beradigan yoshlarni tarbiyalash har bir oilaning mu qaddas burchidir.

Oila jamiyatning asosiy bugini uni ximoya qilish asoslari.Bozor iqtisodiyotiga asoslangan huquqiy demokratik davlat barpo etayotgan xozirgi davrda oilaning tutgan o‘rni aloxida ahami yatga ega.Oila-bu jamiyatning bir bo‘lagi, kichik bir vatan, insoniy muxabbat ifodasi, insonni dunyoga keltiradigan maqon, ilk tarbiya uchogi, yurt boyligi va tayanchi, mehr-muxabbat ramzi. Bu barcha fuqarolardan o‘z oilasini mustaxkamlash, uning har bir a’zosini vatanparvar, davlatimiz uchun sidkidildan xizmat etuvchi, sodik farzand qilib tarbiyalashni talab qiladi.Oila - jamiyat taraqqiyotining muayyan bosqichida vujudga keladigan ijtimoiy xodisa bo‘lib, u muayayn ijtimoiy munosabatlarni o‘zida aks ettiradi. Respublika Prezidenti I.A.Karimov ta’kidlaganidek: “Oila -bu jamiyatning asosi va boshlangich zarrachasidir. Oila farovonligi, bolalarni ma’naviy va jismoniy jixatdan soglom qilib tarbiyalash mamlakat boyligining va kuch - kudratining negizidir”.

Oila-ayni vaqtda jamiyatning o‘ziga xos ijtimoiy muassasasidir. Oila jamiyatning o‘zviy qismi bo‘lganligi uchun u qancha mustaxkam bo‘lsa, jamiyat ham shuncha mustaxkam bo‘ladi.

-O‘zbek oilasining o‘ziga xos birqator xususiyatlari mavjuddir:

-O‘zbek oilasining o‘zoq tarixiy o‘zgarishlar natijasida shakllanib kelganligi;

-O‘zbek oilasining aksariyat urf-oddatlari, marosim va an’analari islom qoidalariga va axloq normalariga asoslanganligi;

O‘zbek oilasi qadimiy tarixiy boy an’analarga ega ekanligi hamda buyuk insonlarni yetishtirganligi;

oilaning kup bolali bo‘lishga asoslanganligi;

O‘zbek oilasining mehmondustligi va bagrikengligi;

Oila jamiyat tomonidan muxofaza etiladi-deganda respublikamizda faoliyat yurityotgan jamiyatlar va jamgarmalar tomonidan oilaga moddiy, hamda ma’naviy yordam berilishi tushuniladi.Davlat tomonidan oilalarga kun sayin g‘amxo‘rlik qilish unga har taraflama yordam berish insonparvar demokratik davlatning muxim vazifalaridan biriga aylangandir. Oilaning davlat muxofazasida ekanligi Respublikamiz Prezidentining farmonlarida o‘z aksini topmokda. Prezidentning 1990 yil 3 maydagi birinchi Farmoni “Ko‘p bolali oilalarga nafaqa miqdorini ko‘paytirish to‘g‘risida” deb nomlangan edi.

Oila huquqiyning manbalari:

-O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi;

-O‘zbekiston Respublikasi oila Kodeksi (1998 yil 30 aprelda №607-1 sonli O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan imzolangan va 1998 yil 1 sentyabrdan boshlab kuchga kiritilgan);

-O‘zbekiston Respublikasining fuqarolik kodeksi.

-O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi tomonidan qabul qilingan oila huquqiyga oid qonunlar;

-Respublika Prezidentining oila huquqiyga oid farmon va farmoyishlari, qarorlari;

-O‘zbekiston Respublikasi xukumatining normativ huquqiy xujjatlari;

-Halqaro huquq normalari kabilar hisoblanadi.

Oila huquqiyning asosiy prinsiplari:

-oilada erkak va ayol o‘rtasidagi nikoxning ixtiyoriyligi;

-oilada er-xotin teng huquqliligi;

-faqat FXDE organlari to‘zgan nikoxni tan olish;

-oilaning voyaga yetmagan va mehntga layoqat siz a’zolari huquq va manfaatlarining birinchi galda ximoya qilinishini ta’minlash;

-farzandlar farovonligi va ravnaqi haqida g‘amxo‘rlik qilish;

-ichki oilaviy masalalarni o‘zaro kelishuv asosida hal qilish;

-farzandlarni oilada tarbiyalashning ustunligi kabilardan iboratdir.



E`tiboringiz uchun rahmat!
Download 123.47 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling