Oilaviy munosabatlarning bola shaxsida ijtimoiy

Ёшларга ижтимоий-психологик хизмат кўрсатиш маркази 
taraqqiyotga orqada qolish bilan, 24%xulq-atvorning buzilishi, 4% aqliy yetishmaslik 
va nutqning rivojlanmaganligi bilan bog’liq.
Ko’pincha o’qituvchilar o’zlashtirishi past bo’lgan o’quvchilar bilan qo’shimcha 
mashg’ulotlar o’tkazadilar.Bunda ular darsda o’tilgan materiallarni qaytarish , bir 
mashqni bir necha marta yozdirish bilan chegaralanadilar.Bunda bola nimada xato 
qilayotganiga e’tibor berilmaydi. 
Ko’pincha o’qituvchilar sababini tushunmasdan o’zlashtirmovchi o’quvchilarni 
“qobilyatsizlar”, “aqli yetishmaydiganlar” safiga kiritib qo’yadilar. Tez orada 
o’qituvchilar o’zlashtirmovchi o’quvchilarga e’tibor bermay qo’yadilar, sinfdan 
qolmasliklari uchun “uch” baho qo’yadilar. 
Keyinchalik bunday o’quvchilarda maktabga nisbatan salbiy munosabat 
rivojlanadi, shaxs xarakteri potologik shakllanadi.Psixik taraqqiyotda vaqtinchalik
orqada qoladigan bolalarga individual ishlashning mahsuldor usullari qo’llanilsa, 
umumta’lim maktabida bemalol o’zlashtiruvchi o’quvchilar qatorida bo’ladilar. 
Har qanday o’qituvchi shuni aniq idrok etadiki, yoshi teng tarbiyalanuvchilar bir-
biridan nafaqat o’zlarining jadalligi bilan aynan bir xil topshiriqni bajarishdagi aqliy 
salohiyati yoki toliquvchanligi bilan ajralib turadi.Qaysidir o’quvchining “matonati” 
bir-ikki darsga yetadi, kimdir kun bo’yi intensiv ishlashi mumkin, boshqa bola esa 
birinchi darsdanoq diqqatini ob’yekt ustiga to’play olmaydi.Bola diqqatining 
ko’chuvchanligi va tarqoqligi uning darsni to’liq o’zlashtira olmasligiga olib keladi. 
Xolerik-temperamentli bolalarning asab sistemasi turg’un emas,ularda tashqi 
ta’sirga javob berish faollikka nisbatan ustunroq. 
Flegmatiklar og’ir –bosiqdirlar.Ishga jiddiylik bilan yondoshib uzoq va unumli 
mehnat qilishadi. 
Sangviniklar odatda yuqori faollikka ega. Yangi ish ularni toliqtirmaydi. 
Melanxoliklarda bu jarayon biroz qiyin kechadi.Chunki ularning oliy nerv 
faoliyati zaifroq.Ularda faollik deyarli sezilmaydi. 
O’qituvchilar o’quvchilarning ishchanligini oshirish maqsadida oliy nerv 
faoliyati to’rtta tur tafovutini yodda tutishlari kerak. 

---