Olmosh Barcha mustaqil so’z turkumlari, so’z birikmasi va gap o’rnida almashinib qo’llanuvchi, ularga ishora qiluvchi yoki so’roq bildiruvchi so’zlar olmosh

U, bu, shu, o’sha, ana bu, mana bu, anavi, manavi

bet	3/4
Sana	21.04.2023
Hajmi	69.46 Kb.
	#1367753

1 2 3 4

Bog'liq
Olmosh

Birlik I sh - Men (kamina) II sh - Sen III sh - U Ko’plik
Asosda tovush Sen + ning; niki = se ning ; se niki tushadi

U, bu, shu, o’sha, ana bu, mana bu, anavi, manavi So’z ma’nosini aniqlab keluvchi olmosh o’zi aniqlab kelayotgan so’zdan oldin qo’llaniladi.

M: Bu kitob meniki o’zidan o’zi yasaladi.
Ushbu olmoshlarga egalik va kelishik qo’shimchalari qo’shilganda tovush ortishi kuzatiladi.
M: u+ga=unga;
U+isi=unisi.

Birlik
I sh - Men (kamina)
II sh - Sen
III sh - U
Ko’plik
I sh - Biz
II sh - Siz
III sh - Ular (alar)

Uch shaxsdan biriga ishora qiluvchi olmoshlar kishilik hisoblanadi.

So’zlovchi: men, biz
Tinglovchi: sen, siz(lar)
O’zga: u, ular

III shaxs nutqdan tashqari barcha shaxs, narsa, voqea-hodisalarki (o’zga) ifodalay oladi.
Ba’zan biz, siz, ular birlik ma’nosida ham qo’llanadi.
Biz birlik ma’nosida qo’llanganda, kamtarlik, bajargan ishida o’zini ta’kidlamaslik ma’nosini bildiradi.

M: Men qildim;

Biz qildik.
Sen yaxshi kuylading
Siz yaxshi kuyladingiz
U keldi
Ular keldilar

Siz va ular birlik ma’nosida qo’llanganda hurmat ma’nosida qo’llanadi.

Men olmoshi – “lar”ni olmaydi.
Sen olmoshi – “lar”ni olsa, hurmatsizlik hisoblanadi.

M: Senlar qilding.

Kishilik olmoshi egalik qo’shimchalarini olmaydi.

Men + ni = meni Asosda tovush
Sen + ning; niki = sening; seniki tushadi
U + -ga; -da; -dan = unga tovush ortadi.
U(kim?) keldi. Kishilik olmoshi.
U(qaysi?) kitob. Ko’rsatish olmoshi.

Download 69.46 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4