Oltingugurt saqlovchi organik birikmalar Reja

Neftdagi sulfidlarning termokimyoviy o`zgarishlari, oksidlanishi
Zamonaviy yoqilg`ilarning aksariyat qismi oltingugurtli xomashyodan olinadi.
Neft sulfidlari kimyoviy o`zgarishlarga uchrashi mumkin. Ushbuni hamma neft va neft mahsulotlarini qayta ishlash kimyoviy texnologiyasida va ximmotologiyasida hisobga olish lozimdir. Deyarli hamma zamonaviy yoqilg`ilar oltingugurtli xomashyodan tayyorlanadi. Oltingugurt - organik birikmalar yoqilg`i sig`imlari va baklari tubida cho`kma holida ko`rinib, ular yoqilg`i filtrlari va yoqilg`i agregatlari ichki sirtida kuzatiladi.
Bir yil davomida samolyotning yoqilg`i agregatlari (issiqlik almashtirgichlar, filtrlar, nasoslar) oltingugurt – organik birikmalarning 240 tonnasi bilan kontaktda bo`ladi. Kislorodli birikmalar uchun ushbu raqam 2-3 marta, azotli birikmalar uchun esa taxminan 10 marta kamdir.
Neft sulfidlari quyi haroratlarda termik barqaror birikmalardir. Ular yuqori haroratlarda erkin – radikallarini hosil qiladi. Ushbu radikallar uglevodorodlardan protonni olib – merkaptan, alkenlar va so`ngra H<sub>2</sub>S va elementar oltingugurtni quyidagi sxema bo`yicha hosil qiladi.

Dekalindagi dioktilsulfid geliy atmosferasida 190⁰C da merkaptan hosil qilib, so`ng hosil bo`lgan merkaptan H₂S va oltingugurtga aylanishi kuzatilgan. C-S bog`ining uzilish energiyasi 238 kdj/mol ni tashkil etgan. Inert muhitda Arlan va Tuymazin neftlaridan 100-120⁰C da merkaptanlar, 220⁰C da esa N₂S ajralib chiqadi.

K islorod ishtirokida 150⁰C da 0,510 soat davomida alifatik sulfidlar oksidlanib, chuqur oksidlanish mahsulotlarini hosil qiladi. Jarayon ko`p bosqichli bo`lib quyidagi reaksiyalar ketadi:

Butil, ikkilamchi - oktilsulfidni oksidlanish mahsulotlari ichida sulfoksidlar, sulfonlar, sulfokislotalar, to`yinmagan birikmalar, aldegidlar va ketonlar kuzatiladi.