Omixta xom-ashyolari, kimyoviy-mineralogik va granulometrik tarkibi hamda xossalari bilan tanishish. Shisha omixtasini xisoblash

1-amaliy mashg’ulot

Omixta xom-ashyolari, kimyoviy-mineralogik va granulometrik tarkibi hamda xossalari bilan tanishish. SHisha omixtasini xisoblash.

Tayanch so’zlar va iboralar Xom-ashyo materiallari, shisha, asosiy va yordamchi xom-ashyolar, omixta, bo’yoqlar, bo’g’uvchilar, rang yo’qotuvchilar, kvarts qumi, dala shpati, dolomit, fosforit, tuproq, ohak, bo’r, glinozyom.

Nazariy qism

SHisha sanoati uchun turli xom-ashyo materiallari ishlatiladi. Bu materiallar 2 guruhga, ya’ni asosiy va yordamchi materiallarga bo’linadi.

Asosiy yoki shisha hosil qiluvchi xom-ashyolar deb, kislota, ishqoriy va ishqoriy yer oksidlarni shisha massasi tarkibiga kirituvchi materiallarga aytiladi.

Asosiy materiallarda SiO₂, Al₂O₃, MgO, Na₂SO₃, Li₂O, SaO, V₂O₃ va boshqalar mavjud bo’lib, bular shishani asosiy qismini hosil qiladi va xossalarini aniqlaydi.

Yordamchi materiallar deb, shisha xossalarini, sifatini yaxshilovchi va shisha hosil bo’lish jarayonini tezlatuvchi materiallarga aytiladi. Bu materiallarga bo’yoqlar, bo’g’uvchilar, rang yo’qotuvchilar va boshqalar kiradi.

SHisha ishlab chiqarishda tabiiy va sun’iy materiallardan foydalinaladi. Tabiiy xom-ashyolarga kvarts qumi, dala shpati, dolomit, fosforit, tuproq, ohak, bo’r va boshqa materiallar misol bo’la oladi. Sun’iy materiallarga esa soda, surik, potash, bo’yoqlar va boshqalar kiradi.

SHisha ishlab chiqarishda shixta tarkibiga SiO₂ qirg’azish uchun kvarts qumi va chiqindilari, Al₂O₃ shixta tarkibiga glinozyom, dala shpatlar orqali, MgO va SaO – dolomit MgCa(CO₃)₂ orqali, SaO – oxaktosh, bo’r orqali, Na₂SO₃ - texnik soda, K₂O – potash K₂SO₃ , Li₂O – litiy karbonati Li ₂SO₃, V₂O₃ – bura yoki bor kislotasi N₂VO₃; qurg’oshin surigi Rb₃O₄ orqali kiritilsa