Ona tili o'qish savodxonligi va uni o 'qitish metodikasi o‘qituvchi: Ruhiya Xodjiniyazova


Ona tili masalalari bo‘yicha e’tibor qaratilgan davlat qonunlari


Download 421.62 Kb.
bet2/4
Sana16.07.2023
Hajmi421.62 Kb.
#1660668
1   2   3   4
Bog'liq
1-mavzu

Ona tili masalalari bo‘yicha e’tibor qaratilgan davlat qonunlari:

  • 1989-yil 21-oktabrda «Davlat tili to‘g‘risida»gi qonun;
  • 1995- yil 21-dekabr yangi tahrirdagi qonun;
  • O‘zbekiston Respublikasi «Ta’lim to‘g‘risida»gi qonun;
  • O‘zbekiston Respublikasi «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi».

Hozirgi o‘zbek adabiy tili kursni o‘rganish obyekti: hozirgi o‘zbek adabiy tili hamda uning o‘zbek milliy tili tarkibidagi o‘rni kabilardan iboratdir.

  • Hozirgi o‘zbek adabiy tilining maqsadi: talablarni shu tilning qurilishiga mansub hodisalar va qonun-qoidalar bilan ilmiy asosda tanishtirishdan iborat.

Hozirgi o‘zbek adabiy tilining vazifalari:

  • a) sohaga oid adabiyotlar ustida ishlash, asosiy tushuncha va terminlar nazariy umumlashmalar bilan tanishish.
  • b) tilning fonetik, leksik, semantik va grammatik satxlariga mansub birliklarning adabiy til uchun me’yor bo‘lgan va bo‘lmagan belgi xususiyatlarini qiyosan o‘rganish, tahlil qilish.
  • d) hozirgi adabiy tilning tarixiy ildizlari dialektal asoslari va til taraqqiyotini belgilovchi ichki hamda tashqi omillar haqida ma’lumot berishdan iborat.

O‘zbek adabiy tili tarixi davrlashtirishi:

  • 1. Qadimgi turkiy adabiy til:
  • a) eng qadimgi turkiy til (ilk til paydo bo‘lgandan VII asrgacha bo‘lgan davr. Avesto, Behistun yozuvlari bitilgan til).
  • b) qadimgi (o‘rta turk tili) turkiy til (VIII-XI asrlar) O‘rxun-Enasoy yodgorliklari yaratilgan til.
  • d) eski turkiy til (XI-XIII asrlar) «Qutadg‘u bilig» – «Devoni lug‘otit turk», «Hibatul haqoyiq», «Devoni lug‘otit turk» kabi asarlar shu tilda yaratilgan.
  • 2. Eski o‘zbek adabiy til. Rabg‘uziy, Xorazmiy, Atoi, Lutfiy, Sayfi Saroi, Sakkokiy, Alisher Navoiy, Bobur, Mashrab, Turdi, Maxmur, Muqumiy, Zavqiy va boshqa ijodkorlarning asarlari shu tilda yaratilgan.
  • 3. Yangi o‘zbek adabiy tili (XIX asrning oxiri XX asr boshlari) o‘zbek tili ana shu tarixiy ildizlardan o‘sib chiqib, XX asrning 30-yillarida hozirgi o‘zbek tili shakliga kirgan o‘zbek tilining qadimiy turkiy tildan to hozirgi o‘zbek adabiy tiligacha bo‘lgan lisoniy taraqqiyotini kuzatish til davrlari orasidagi farqlarni aniqlash imkonini beradi.

Download 421.62 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling