Ona tili ва adabiyotini o’qitish metodikasi

2-asosiy savol bo’yicha darsning maqsadi: Pedagogik jarayonga tayyorlanish, mashg’ulotni to’g’ri rejalashtirishni, kuzatilgan darsni to’g’ri qayd etishni o’rgatish.

Identiv o’quv maqsadlari:

1. Pedagogik jarayonga tayyorlanish, mashg’ulotni to’g’ri rejalashtirish borasida so’z yuritadi.
2. Adabiyotdan mashg’ulot rejasi va shakllari haqida gapiradi.
3. O’kuv qurollarining turlari hamda adabiy-badiiy matnlar to’g’rida fikrlarni umumlashtiradi.
2-asosiy savolning bayoni:
Pedagogik jarayonga tayyorlanish mashg’ulotni to’g’ri rejalashtirishni talab qiladi. Buning uchun vaqtni, o’quvchilarning kuchini va tayyorligini hisobga olish lozim va ularga asoslanib, butun dastur materiallarini taqsimlash kerak.
Ikkinchi tomondan, pedagogik jarayonni tashkil qilish uchun reja bajarila oladigan qilib, ya’ni real ravishda tuzilishi lozim, buning uchun moddiy bir bazaga suyanish lozim, ya’ni o’quvchilar maxsus jihozlangan bino ham kitoblar, o’quv qo’llanmalari va boshqa narsalar bilan ta’minlangan bo’lishlari kerak. Boshqacha qilib aytganda, sinfdagi darsni va sinfdan tashqari mashg’ulotlarni amalga oshirmoq uchun rejalashtirish va jihozlash muhim rol o’ynaydi.
Adabiyotdan mashg’ulot rejasi to’rt asosiy shaklga egadir: 1) yillik kalendar reja; 2) chorak bo’yicha reja; 3) tematik reja 4) ayrim dars rejasi.
O’quv yili boshlanmasdan oldin yillik kalendar reja tuziladi. Butun bir yillik ishni to’g’ri rejalashtirish va uni to’g’ri tashkil qilish uchun nimalarga e’tibor berish lozim?
1) To’rt chorak bo’yicha adabiy materialni to’g’ri taqsimlash.
2) Shu adabiy materiallarga doir bo’lgan asosiy adabiy-nazariy masalalarni taqsimlash.
3) Muayyan bir asarni o’rganishga bog’lab nutq o’stirish turlari. Har kaysi chorak bo’yicha sinf va uy insholarining soni.
4) Choraklar bo’yicha sinfdan tashqari qilinadigan ishlar mazmuni.
5) O’qituvchining ilmiy-metodik va jamoat ishlari. Bunda har bir chorak bo’yicha va yil oxirida takrorlashga sarf bo’ladigan vaqtni ham hksobga olish kerak.
Yillik rejaga asoslanib yarim yillik yoki chorak rejasi tuziladi. 5—8-sinflar uchun chorak rejasi, 9—10- sinflar uchun yarim yillik reja tuzish maqbuldir.
Chorak rejada qilinadigan ishlarning mazmuni anik, hamma tafsilotlari bilan ko’rsatiladi. Unda yozma ishlarning mavzusi, uni o’tkazish va tahlil qilish uchun ajratilgan soatlar; adabiyot nazariyasidan beriladigan bilim va uni sistemalashtirish, o’quvchilarning dokladlari uchun ajratilgan muddatlar; sinfdan tashqari ishlarning mazmuni: zkskursiya, muzey va teatrlarga borish, to’garakda ko’riladigan ishlar mazmuni to’liq ko’rsatiladi. Choraklik rejada o’qituvchining qanday ilmiy-metodik va jamoat ishi olib borayotgani ham ko’rsatib o’tiladi.
Yirik asar yoki yozuvchining ijodini o’rganish oldidan tematik reja tuziladi, tematik reja materiallari har bir dars bo’yicha taqsimlanadi. Unda ish usullari, ko’rgazmali qurollar, adabiyotlar (sahifalari bilan) aniq ko’rsatiladi. Tematik reja asosida kundalik dars rejasi tuziladi. Dars rejai quyidagi tarkibiy qismlardan iborat bo’ladi: a) uy vazifasini so’rash, b) yangi materialni bayon qilish, v) bilimni mustahkamlash, g) uyga vazifa topshirish.