Ona vodiysida fan va texnologiya ilmiy konferensiyasi

 
Foydalangan adabiyotlar 
 
[1] 
S. Plimpton et al. Sandia Natl. Lab. 18 43 (2007) 
[2] A. C. T. van Duin et al. J. Phys. Chem. A 105 9396 (2001) 
[3] H. M. Aktulga et al. ArXiv Prepr. ArXiv170607772 33 (2017) 

---

“FARG’ONA VODIYSIDA FAN VA TEXNOLOGIYA” ILMIY 
KONFERENSIYASI 
279 
 
RADIORELE QURILMALARINING TRANSPORT TARMOQLARIDA 
QO‘LLANILISHI 
 
D.R.Komilov, I.A.Mahmudov 
Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti Farg‘ona 
filiali 
 
Radiorele aloqasi - bu simsiz aloqaning maxsus turi bo‘lib, ma’lumotlarni uzoq 
masofalarga (o‘nlab va yuzlab kilometrlarga), yuqori o‘tkazish qobiliyatiga ega (yuzlab 
megabitdan bir necha gigabitgacha) uzatish imkonini beradi. Ma’lumotni qabul qilish va 
uzatish turli chastotalar bilan ajralib turadi va bir vaqtning o‘zida sodir bo‘ladi. Barcha RRLlar 
to‘liq dupleks rejimida ishlaydi. Raqamli radioreleli aloqa liniyalarining asosiy maqsadi aloqa 
operatorlari uchun zonalararo, zona ichidagi va lokal tarmoqlarda transport infratuzilmasini 
yaratish, texnologik aloqa liniyalarini qurish, yuqori tezlikdagi LAN tarmoqlarini ulash va optik 
tolali aloqa liniyalarini zaxiralashdan iborat. 
RRL tarqatish uchun ishlatilishi mumkin bo‘lgan chastota diapazoni juda keng - 400 
MHz dan 94 GHz gacha. Amalda radiorele stantsiyalari ko‘pincha 5, 7, 8, 11, 13, 18 gigagersli 
va yuqori chastotalarda (70-80 gigagersli) ishlaydi. Chastotaning oqimi katta bo‘lganligi 
sababli, ularga ulanishning xususiyatlari jiddiy farq qiladi. Asosiy qonuniyatlarni ajratib 
ko‘rsatish mumkin: 
- Chastota qanchalik baland bo‘lsa, atmosferadagi signalning zaiflashuvi shunchalik ko‘p bo‘ladi 
(dB/km). To‘g'ri, qaramlik chiziqli emas – 2.a-rasmda 60 gigagersli diapazonda susaytirish 
indeksi keskin ravishda shkaladan chiqib ketishini, keyin esa pasayib, asta-sekin o‘sib borishini 
ko‘rish mumkin. Shunga ko‘ra, chastota qanchalik baland bo‘lsa, aloqa diapazoni shunchalik 
qisqa bo‘ladi. Agar 5 gigagersli, 7 gigagersli radiorele liniyalari 40-50 km yoki undan ko‘p bo‘lsa, 
u holda 70-80 gigagersda - 10 km gacha va 60 gigagersli chastotada - eng yuqori zaiflashuv tufayli 
undan ham kamroq. 
- Chastota qanchalik baland bo‘lsa, diapazonda (56 MHz, 112 MHz yoki undan ko‘p) keng 
chastotali kanallardan foydalanish tufayli radiorele liniyasida o‘tkazuvchanlikka erishish 
mumkin. Endilikda V-Band va E-Band deb ataladigan diapazonlar - 60 GHz va 70-80 GHz - faol 
ravishda o‘zlashtirilmoqda. Bu yerda radiorele liniyasining tezligi 10 Gbit/s ga yetishi mumkin. 
1-rasm. Radiorele liniyalarida signalning so‘nishi: a) atmosferada signal so‘nishining 
chastotaga bog‘liqligi; b) yomg‘ir ta’sirida signalning so‘nishi. 
a) 
b) 

---

Document Outline

• Konferensiya to'plami (2).pdf