O‘nbeshinchi labaratoriya ishi elektr tаrmoqning normаl holаtini gаuss-zeydel usuli yordаmidа hisoblаsh (2-soat) Ishdan maqsad

O‘NBESHINCHI LABARATORIYA ISHI


ELEKTR TАRMOQNING NORMАL HOLАTINI GАUSS-ZEYDEL USULI YORDАMIDА HISOBLАSH (2-soat)


Ishdan maqsad:
Elektr tarmoqlar uchun tugun kuchlanishlari tenglamalarini
tuzishni oʼrganish.
Elektr tarmoqning normal holatini Gauss-Zeydel usuli yordamida
hisoblashni oʼrganish.
15.1 Qisqacha nazariy malumotlar
15.1. Elektr tarmoqlar uchun tugun kuchlanishlari tenglamalarini tuzish.
Har qanday murakkablikdagi elektr tarmoqning normal holatini istalgan aniqlikda hisoblash usullari tugun kuchlanishlari tenglamalaridan foydalanishni ko‘zda tutadi. Bunda tarmoqning holatini hisoblash uchun avvalo uning holatini ifodalovchi tugun tenglamalari tuziladi.
Tugun tenglamalarini tuzish tartibi bilan prinsipial sxemasi 15.1-rasmda keltirilgan elektr tarmoq misolida tanishamiz. Ushbu sxemada elektr tarmoqni tashkil etuvchi elektr uzatish liniyalarining (EUL) uzunliklari va ular tayyorlangan o‘tkazgichlarning markalari, ta'minlovchi tugun (0-tugun) kuchlanishi, yuklama tugunlarida (1 va 2-tugunlar) yuklamalarning aktiv quvvatlari va aktiv quvvat koeffisientlari dastlabki ma'lumot sifatida berilgan.

15.1-rasm Berk tarmoq sxemasi



15.2-rasm Almashtirish sxemasi

Barcha iste'molchilarning reaktiv yuklamalari ularning aktiv yuklamalari va quvvat koeffisientlaridan foydalanib topiladi:

, (15.1)
shuningdek, barcha EULlarning solishtirma parametrlari va uzunliklaridan foydalanib, almashtirish sxemasining hisob parametrlari topiladi:
; ; . (15.2)
Hisoblash natijalari bo‘yicha elektr tarmoqning almashtirish sxemasi quriladi (1.2-rasm). Sxemadagi Y1sh, Y2sh mos tugunlardagi o‘tkazuvchanlik bo‘lib, quyidagicha hisoblanadi:
Y_1ш= ; Y_2ш= . (15.3)
Paydo bo‘lgan sxema uchun tugun kuchlanishlari tenglamalari quyidagi tartibda tuziladi.

1. 
   barcha tugunlar uchun (0- balanslovchi tugundan tashqari) Kirxgofning 1-qonuni bo‘yicha tenglamalar tuziladi:
   
2. 
   (15.4)
   

bu yerda tarmoq orqali i tugundan j tugunga tomon oquvchi tok; tugundagi Y_1ш o‘tkazuvchanlik orqali yerga tomon oquvchi tok; tugundagi yuklama toki.
b) tenglamalar sistemasidagi barcha shoxobchalar (EUL va siђim o‘tkazuvchanliklar) toklarini ularning o‘tkazuvchanliklari va tugunlar kuchlanishlari orqali orqali ifodalab tugun kuchlanishlari tenglamalari sistemasini hosil qilamiz:
(15.5)
bu yerda .
Oxirgi tenglamalar sistemasini ixchamlab, quyidagi sistemani hosil qilamiz:
(15.6)
Paydo bo‘lgan tenglamalar sistemasiga ma'lum belgilashlarni kiritib, uchta tugunga ega bo‘lgan (balanslovchi tugun bilan) tarmoq uchun standart ko‘rinishdagi tenglamalar sistemasini hosil qilamiz:
(15.7)
bu yerda ; ; ; ; ; ;