Operatsion Tizim xafvsizligini taminlash”

Operatsion tizim
1. Kompyuter resurslarini va ma’lumotlarni muvofiqlashtiradigan va boshqaradigan dasturiy ta’minotning asosiy qismi yoki, dasturlarning bajarilishini boshqaradigan va tizimning resurslarini taqsimlash, rejalashtirish, kirish-chiqishni va ma’lumotlarni boshqararish kabi vazifalarni ta’minlaydigan dasturiy vosita. Garchand operatsion tizimlar ko‘proq dasturiy bo‘lsalar ham, biroq, qisman apparat vositalari qo‘llanishi ham mumkin. Operatsion tizimlarning asosiy vazifalariga:

• fayl tizimini boshqarish (yozish, o‘zgartish, fayllardan nusxa ko‘chirish, erkin foydalanishni nazorat qilish);

  
  

• dasturlar bajarilishini boshqarish (protsessor vaqtini taqsimlash, dasturlarni diskdan tezkor

  
  

xotiraga yuklash, yashirin xavfli ta’sirni tutib olish va h.q.);

• xotirani boshqarish (keshlash, taqsimlash, ma’lumotlar butligi nazorati va h.k.);

  
  

• foydalanuvchi bilan muloqot (klaviaturadan, sichqonchadan buyruqlarni o‘qish, axborotni ekranga, printerga chiqarish va h.k.) kiradi.

  
  

Bundan tashqari operatsion tizimlar, kompyuterlarni turli rusumdagi tarmoqlardan – mahalliy tarmoqlardan global koorporativ tarmoqlargacha, shu jumladan, Internet tarog‘idan erkin foydalanishni boshqaradi. Operatsion tizimga misollar - MS-DOS, Linux, UNIX, Windows, Solaris va boshqalar.

Qidiruv apparatlarini ma'lumotlarni yig'ish usullariga va uning oqish liniyalarini tekshirishga bo'lish mumkin. Birinchi turdagi qurilmalar allaqachon amalga oshirilgan buzg'unchi qurilmalarni lokalizatsiya qilish va qidirish uchun, ikkinchisi esa ma'lumotlarning sizib chiqishi liniyalarini aniqlash uchun tuzilgan. Professional qidiruv uskunasidan foydalanish uchun sizga juda ko'p foydalanuvchi malakasi kerak. Har qanday texnologiya sohasida bo'lgani kabi, qurilmaning ko'p qirraliligi uning individual parametrlarini pasayishiga olib keladi. Boshqa nuqtai nazardan, ularning jismoniy tabiatiga ko'ra ko'plab turli xil ma'lumotlar sizib chiqish chiziqlari mavjud. Ammo yirik korxonalar ushbu muammolarni hal qilish uchun ham professional qimmat uskunalar, ham malakali xodimlarni sotib olishlari mumkin. Va tabiiyki, bunday apparat real sharoitlarda, ya'ni oqish kanallarini aniqlash uchun yaxshiroq ishlaydi. Lekin bu oddiy, arzon qidiruv vositalaridan foydalanish shart emas degani emas. Bunday vositalardan foydalanish oson va tezlashtirilgan ixtisoslashtirilgan vazifalarda ham yaxshi ishlaydi.
Uskunalar kompyuterning alohida qismlariga, protsessorga, tasodifiy kirish xotirasiga, tashqi xotira qurilmalariga, kiritish-chiqarish kontrollerlariga, terminallarga va boshqalarga ham qo'llanilishi mumkin. Protsessorlarni himoya qilish uchun kodni ortiqcha qilish amalga oshiriladi - bu mashina ko'rsatmalarida qo'shimcha bitlarni yaratish va protsessor registrlarida zaxira bitlarni yaratish. RAMni himoya qilish uchun chegaralar va maydonlarga kirishni cheklash amalga oshiriladi. Dasturlar yoki ma'lumotlarning maxfiylik darajasini ko'rsatish uchun qo'shimcha maxfiylik bitlari qo'llaniladi, ular yordamida dasturlar va ma'lumotlarni kodlash amalga oshiriladi. RAMdagi ma'lumotlar buzg'unchilikdan himoya qilishni talab qiladi. RAMda ishlov berilgandan so'ng qoldiq ma'lumotlarni o'qishdan boshlab, o'chirish sxemasi qo'llaniladi. Ushbu sxema butun xotira bloki bo'ylab boshqa belgilar ketma-ketligini yozadi. Terminalni aniqlash uchun ma'lum bir kod generatori ishlatiladi, u terminal uskunasiga qattiq ulanadi va ulanganda u tekshiriladi.