Oq so‘yloq qissa g ‘afurG‘ulom nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi

pishib hikoya qilib berasan.
Men o ‘z hayotimda bo‘lib o ‘tgan kiehkina, arzimasdek tuyulgan bir 
voqeani aytib bermoqehiman.
Bundan qirq yileha muqaddam maktabni endi tugatgan kezlarim edi, bir 
odam, ertalab uydan ehiqib ketayotsam yo'lda tolxtatib bir emas ikkita kitob 
berdi-da, qir.qa, lekin hissizgina, bu senga, o ‘qirsan, dedi, men ham hayron 
bo‘lib, ham quvonib oldim-u muqovasiga qaradim: bittasi umrimda eshitil- 
magan ism-familiya — taxallus — Stendal «Qizil va qora», ikkinchisi tanishroq, 
ilgari bir-ikki eshitgan ism Jek London «Ajdodlar nidosi», «Oq So‘yloq» 
qissalari. 0 ‘z minnatdorehiligimni qay tariqa izhor qildim, hozir eslolmayman, 
lekin uyga qaytib kirdim-u issiq pechkaning yoniga kofcrpaeha tashlab kitoblami 
varaqlashga tushdim.
0 ‘sha paytlarda meni kitobga, badiiy asarga bo‘lgan qiziqishim ishqi- 
vozlikdan muhabbat, mubtalolikka o ‘tib borayotgandi. 0 ‘sha kuniyoq Sten- 
dalning romanini o‘qishga tutindim, biroq o ‘n betdan nariga o‘tolmadim — 
ochig‘i tishim o ‘tmadi, shekilli. Keyin «Oq So‘yloq» povestini boshladim-u 
uniyam o ‘qiyolmadim, keyin so‘zboshini o ‘qiyotib birdan so‘zboshida aytilgan 
o4kir, ma’noli fikrlar, yozuvchi qanday g ‘oyalarni ilgari surayotgani, bu asari 
bilan kitobxonga nima demoqchi ekani haqida chuqur mulohazalar yana 
kitobni qo‘limga olishga majbur etdi.
Anehayin zerikarli, og‘ir, diqqatingni susaytiruvehi ohangda boshlangan 
kitob ikkinchi, uehinchi bobdan keyin qiziqarli va o ‘sha so‘zboshida zikr 
qilinganidek, chuqur hayotiy ma’nolarga boy, majoziy, ramziy yo‘lga o ‘tardi. 
Onasi it, otasi bo‘ri bo‘lgan Oq So‘yloqning hayoti, uning qo‘rquvlari, sadoqati, 
mehrga zorligi, hayot talablariga goh bo‘ysunib, goh bo‘ysunishni istama-