Oqova suvlarni ishlatish munosabati bilan atrof-muhit muxofazasi

3.1.Qatlamga suvni haydash
Qatlamdan neftni to'liq olish uchun qatlamning tabiiy energiyasi har doim ham yetarli bo'lmaydi. Neft beraolishlik koeffitsiyentini va neft olish sur'atlarini ko'tarish maqsadida hozirgi vaqtda konlarda qatlam bosimini saqlash usullari qo'llanilmoqda. Kon maydoniga qarab qatlam bosimini saqlash ikki usulda olib boriladi:
1. kichkina konlar uchun - neftlilik chegarasi ortida joylashtirilgan maxsus haydovchi quduqlarga suv haydash yo'li bilan;
2. katta konlarda uyum haydovchi quduqlar yordamida bo'laklarga bo'linadi.
Qatlam bosimini saqlash uchun qatlamga tabiiy suv bilan birgalikda oqova suvlar ham haydaladi. Tabiiy chuchuk suvlar tarkibida kam miqdorda tuzlar (1g/1), turli gazlar, mexanik aralashmalar, temir oksidlari, mikroorganizmlar bo'lishi mumkin. Haydalayotgan suv tarkibidagi mexanik aralashma va mikroorganizmlar mahsuldor qatlamning g'ovak kanallarini yopib qoladi. Natijada haydovchi quduqlarning qabul qiluvchanligi pasayadi. Oqova suvlar tarkibida esa neft tomchilari, ko'p miqdorda tuzlar (300 g/1) bo'lishi mumkin. Mavjud qoida va ko'rsatmalarga asosan, haydalayotgan suv tarkibidagi qattiq zarrachalar miqdori 2 mg/m3 dan, temir 0,3 mg/1 dan oshmasligi kerak. Suv tarkibidagi mikroorganizmlar va suvo'tlar 100 mg/1 gacha, oltingugurtsuvchillar H2S hosil qilishi mumkin. Bu oltingugurtsuvchillar konni ishlashning oxirgi davrlarida neft bilan birga yer yuzasiga chiqadi va mustahkamlovchi favvoraviy quvurlarni, neft-gaz yig'ish tizimini ishdan chiqara boshlaydi.

3.2.Suvni qatlamga haydashga yaroqliligini aniqlash.
Suvlarni qatlamga haydashga yaroqliligi laboratoriya sharoitida, tabiiy kernlar orqali filtratsiya qilish yo'li bilan aniqlanadi. Bunda tabiiy kerning o'tkazuvchanligi o'zgarmasa, suv qatlamga haydash uchun yaroqli deb hisoblanadi. Lekin bu usul har doim ham samara bermaydi, chunki bitta kern misolida mahsuldor qatlamning butun qalinligiga baho berib bo'lmaydi. Shuning uchun qatlamga haydalayotgan suvning sifati to'g'risida ma'lumot olish uchun chuqurlik sarf o'lchagichidan foydalanib sinov haydashlar o'tkazish lozim. Chuqurlik sarf o'lchagichlari mahsuldor qatlamshalarning yutuvchanlik qobiliyatini qayd qilib boradi.
Shunday savol tug'ilishi mumkin - mahsuldor qatlamga chuchuk suvlarni haydash ko'proq samara beradimi yoki oqova suvlarni?
Qatlamga suv haydashning katta tajribasidan kelib chiqqan holda, bu savolga javob berish qiyin emas: oqova suvlarni qatlamga haydash chuchuk suvlarni qatlamga haydashga nisbatan katta samara beradi. Oqova suvlar asosan qatlam suvlaridan tashkil topgan bo'lib, ularning tarkibidagi deemulgator suv bilan birgalikda qatlamga singib, neftni tog' jinslaridan jadallik bilan yuvib olishga yordam beradi. Bundan tashqari oqova suvlarning kimyoviy tarkibi qatlam suvlarining kimyoviy tarkibiga yaqin, shuning uchun ham ular o'zaro ta'sirlashganda kelib chiqishiga ko'ra kimyoviy bo'lgan cho'kmalar hosil qilmaydi va haydovchi quduqlarning qabul qila olishlik qobiliyatini pasaytirmaydi.

Xulosa
Qatlamdan neft birgalikda qazib olingan qatlam suvlari bir necha marta ajratib olinib, suvni tayyorlash qurilmalariga yuboriladi. Bu qurilmalardatayyorlangan suvlar turli maqsadlarda (qatlam bosimini saqlash,sovituvchi agent, isituvchi agent va h.k.) ishlatiladi. Qatlam bosimini saqlashda neft ajratib olingan suvni haydash samarali bo'lib hisoblanadi. Ushbu bo'limda suvni tayyorlashning ochiq va yopiq tizimlari, ulardan foydalanish maqsadlari bayon etilgan.

Foydalanilgan adabiyotlar

1. SH. Mirziyoev. Erkin va farovon demokratik O'zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. - Т.: O'zbekiston, 2016. 2. SH. Mirziyoev. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. - Т.: O 'zbekiston, 2017 3. SH. Mirziyoev. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta'm inlash - yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. - Т.: O'zbekiston, 2017. 4. O'zbekiston Respublikasi Prezidentining "O 'zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo'yicha Harakatlar strategiyasi" to'g'risidagi Farmoni ("Xalq so'zi", gazetasi, 2017 yil, 8 fevral) 5. Hevard Devoid. Oil and gas production handbook an introduction to oil and gas production, transport, refining and petrochemical industry. - Oslo: 2013.