Oqsil tabiatli pepdid va gormonlar Reja: Kirish

Oqsil tabiatli pepdid va gormonlar
Reja:
Kirish

1. 
   Oqsillar tushunchasi va turlari
   
2. 
   Oqsillarning pepdid va gormonlari
   
3. 
   Oqsillar tuzilish jihatlari va konstruktiv tuzilishi
   

Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar


KIRISH
Gormonlar hujayraning genetik apparatini stimullash, fermentlarni faollashtirish va fermentativ reaksiyalar tezligini oʻzgartirish yoʻli bilan moddalar almashinuviga taʼsir koʻrsatadi. Ular oqsilning tuzilishini belgilab beradigan informatsion ribonuklein kislotasining hosil boʻlishini kuchaytirib, oqsillar biosinteziga taʼsir etadi. Oʻsish va jinsiy Gormonlar organizmning oʻsishini, balogʻatga yetishini boshqaradi. Zarur paytda organizm imkoniyatlari Gormonlar ishtirokida safarbar qilinadi. Mas, xavf-xatar taxdid qilganda va shu munosabat bilan muskullarga zoʻr kelganda Adrenalin koʻproq chiqib, qondagi glyukozani koʻpaytiradi, yurak va miyaga qon borishini kuchaytiradi; organizmga zararli taʼsir ortganda AKTG koʻproq chiqadi. Organizm normal yashab, ishlab turishi uchun Gormonlar ehtiyojga yarasha ishlanib chiqishi kerak. Nerv, gumoral va gormonal omillar oʻzaro taʼsir etib, shunga yordam beradi. Baʼzan nerv sistemasi ichki sekreksiya bezlari bilan bevosita bogʻlanadi. Qorin nervi taʼsirlanganda buyrak usti bezlarining magʻiz qavatidan adrenalinning koʻplab chiqishi shundan dalolat beradi. Baʼzan qoʻzgʻalish nerv tolalari orqali gipotalamusa boradi, bu yerda rilizing gormonlar (gipofiz Gormonlarni ajratuvchi omillar) degan moddalar hosil boʻladi, shu moddalar gipofizga kirib, gipofizar (trop) Gormonlarning qoʻshimcha chiqishiga sabab boʻladi, bular esa periferiyadagi ichki sekreksiya bezidan Gormonlar chiqishini kuchaytiradi. Organizmda qandaydir biror sabab bilan Gormonlar koʻpayib ketsa, gipotalamusdan rilizing gormon chiqishi toʻxtaydi, natijada gipofiz tegishli trop Gormonlarni kamroq chiqaradi, shundan keyin periferiyadagi ichki sekresiya bezidan Gormonlar chiqishi ham kamayadi. Qonda biror Gormonlar kamayib ketsa (mas. Toʻqimalarda Gormonlar tez parchalanganda) rilizing Gormonlar chiqishi kuchayadi, gipofiz trop Gormonlarni koʻproq ishlaydi, shundan keyin periferik bez Gormonlarni ortiqroq ishlab chiqaradi. Gipotalamusda gipofizning baʼzi Gormonlarini ingibirlovchi neyrogormonlar (prolaktostatin, melanostatin, samotostatin) ham ishlab chiqariladi. Ular taʼsirida tegishli gipofiz Gormonlarining hosil boʻlishi kamayadi. Qondagi Gormonlar miqdori oʻz-oʻzidan ham boshqariladi. Mas. glyukoza koʻpayib ketganda u glikogenning parchalanishini tezlatib, glyukoza miqdorini orttiruvchi adrenalin konsentratsiyasini kamaytiradi. Organizmda natriy tuzlari yetishmasa, buyrak usti bezlarining poʻstloq qavatidan aldosteron chiqishi kuchayadi, natijada buyrak kanalchalarida natriy tuzlari koʻproq qayta soʻrilib, organizmda ushlanib qoladi. Demak, Gormonlar maʼlum miqdorda ishlanib chiqib, moddalar almashinuvini va organizmning boshqa funksiyalarini taʼminlaydi.
Gormonlar turli xil tabiatdagi molekulalar bo'lib, ular sekretor yoki ichki sekretsiya bezlarida hosil bo'ladi. Asab tizimi bilan birgalikda ular biz kabi harakat qilish, his qilish va fikrlash uchun javobgardir.
Gormonlarning har xil turlari qon tomirlarida yoki ular aylanib yuradigan hujayralararo bo'shliqda ajralib chiqadi (biologik mavjud) yoki ular harakat qilayotgan maqsad (yoki nishonga) organlar yoki to'qimalarga etib borguncha ba'zi oqsillar bilan bog'lanadi. Gormonlar kimyoviy xabarchilar guruhiga kiradi, ular tarkibiga dopamin, serotonin yoki GABA kabi neyrotransmitterlar ham kiradi.

• 
  Sizni qiziqtirishi mumkin: "Glutamat (neyrotransmitter): ta'rifi va funktsiyalari"
  

Gormonlarning eng muhim vazifalari
Gormonlarning funktsiyalari har xil, ammo gormon o'simlik, umurtqasiz hayvonlar yoki umurtqali hayvonlardan kelib chiqadimi, bir nechta muhim funktsiyalarni tartibga soladi. Biroq,
Ularning bajaradigan vazifalaridan biri bu to'g'ri o'sishni ta'minlashdir. Odamlarda gipofiz bezi bolalik va o'spirinlik davrida o'sish gormonlarini chiqarishi uchun javobgardir. Umurtqasiz hayvonlar, masalan, hasharotlar, o'sish gormoni butunlikni (tana qoplamalari) to'kilishi yoki yangilanishida, ya'ni tashqi qatlamning to'kilishida ishtirok etadi. O'simliklar holatida turli xil gormonlar ildizlarning, barglarning va gullarning to'g'ri o'sishi uchun javobgardir.
Ushbu juda muhim funktsiyadan tashqari, gormonlarning funktsiyalari kiradi:

• 
  Turli organlarga dinamik ta'sir
  
• 
  Fermentlarni faollashtiring yoki inhibe qiling
  
• 
  Tegishli rivojlanish
  
• 
  Ko'paytirish
  
• 
  Jinsiy xususiyatlar
  
• 
  Energiyadan foydalanish va saqlash
  
• 
  Qonda suyuqlik, tuz va shakar miqdori
  

Miya bilan muvofiqlashtirish
Shuni yodda tutishimiz kerak bo'lgan yana bir haqiqat shundaki, agar ba'zi bir biologik jarayonlar tananing ma'lum hududlarini faollashtirish uchun doimiy ravishda neyronlar tomonidan elektr toki otishining torrentini yaratish o'rniga arzonroq bo'ladi. biz gormonlar turlarini chiqaramiz va ularni qon bilan olib borishga ruxsat beramiz manzilingizga yetguningizcha. Shu tarzda biz asab tizimimiz boshqa narsalarga g'amxo'rlik qilishi mumkin bo'lgan bir necha daqiqa davom etadigan ta'sirga erishamiz.
Shu ma'noda, gormonlar miya qismlarini faollashtirish va faolsizlantirish uchun miya bilan muvofiq ravishda ishlaydi va shu bilan biz real vaqtda sharoitlarga moslashishimizni ta'minlaydi. Albatta, ushbu gormonlar ajralib chiqishi neyronlar ta'siriga qaraganda biroz ko'proq vaqtni sezadi. Gormonlar tasnifi: gormonlarning qaysi turlari mavjud Biroq, gormonlarning turli xil tasniflari mavjud.
Bu qanday tasniflar va qaysi mezonlarga muvofiq belgilanadi? Buni quyida sizga tushuntirib beramiz.
1. O'zingizning sintez qilingan saytingizning harakat saytiga yaqinligi bo'yicha
Ular uni sintez qilgan hujayralarga yoki tutashgan hujayralarga ta'sir qilishiga qarab, gormonlar quyidagilar bo'lishi mumkin:

• 
  Avtokrin gormonlar: Avtokrin gormonlar ularni sintez qilgan hujayralarga ta'sir qiladi.
  
• 
  Parakrin gormonlari: Ular gormonlar, ular sintez qilingan joyga yaqin harakat qiladi, ya'ni gormonning ta'siri qo'shni hujayra tomonidan chiqaradigan hujayraga hosil bo'ladi.
  

2. Kimyoviy tarkibiga ko'ra
Kimyoviy tarkibiga ko'ra, gormonlarning to'rt turi mavjud

• 
  Peptid gormonlari: Ushbu gormonlar aminokislotalar, polipeptidlar yoki oligopeptidlar zanjiridan iborat. Ushbu turdagi gormonlarning aksariyati maqsadli hujayralarning plazma membranasiga kira olmaydi, shuning uchun bu gormonlar sinfining retseptorlari hujayra yuzasida joylashgan. Peptid gormonlari orasida biz quyidagilarni topamiz: insulin, o'sish gormonlari yoki vazopressin.
  
• 
  Aminokislota hosilalari: Ushbu gormonlar triptofan yoki tirozin kabi turli xil aminokislotalardan chiqadi. Masalan, adrenalin.
  
• 
  Lipit gormonlari: Ushbu turdagi gormonlar eikosanoidlar yoki steroidlardir. Agar ular plazma membranalarini kesib o'tishga muvaffaq bo'lsalar, avvalgisidan farqli o'laroq. Prostaglandinlar, kortizol va testosteron bunga misoldir.
  

3. Tabiatiga ko'ra
Tananing tabiati orqali ishlab chiqaradigan ushbu moddalarga qarab, quyidagi gormonlar turlari mavjud:

• 
  Steroid gormonlar: Ushbu gormonlar xolesteroldan kelib chiqadi va asosan tuxumdonlar va moyaklar, shuningdek platsenta va buyrak usti bezining korteksida ishlab chiqariladi. Ba'zi misollar: moyaklarda ishlab chiqarilgan androgen va testosteron; va tuxumdonlarda hosil bo'lgan progesteron va estrogen.
  
• 
  Protein gormonlari: Ular aminokislotalar va peptidlar zanjiridan tashkil topgan gormonlardir.
  
• 
  Fenolik hosilalar: Tabiatda oqsil bo'lishiga qaramay, ular past molekulyar og'irlikka ega. Masalan, organizmning energiya zaxiralarining katta qismi harakatlanuvchi mushaklarga tez sarflanishi kerak bo'lgan vaziyatlarda aralashadigan adrenalin.
  

4. Suvli muhitda eruvchanligi bo'yicha
Gormonlarning suvli muhitda eruvchanligiga qarab ikki turi mavjud:

• 
  Gidrofil gormonlar (suvda eriydi): Bu gormonlar suv muhitida eriydi. Maqsadli to'qimalarda lipid xususiyatlariga ega membrana bo'lganligi sababli, hidrofil gormonlar membranadan o'tolmaydi. Shunday qilib, ushbu turdagi gormonlar maqsadli to'qimalardan tashqarida bo'lgan retseptorlari bilan bog'lanadi. Masalan: insulin, adrenalin yoki glyukagon.
  
• 
  Lipofil (lipofil) gormonlar: Ushbu gormonlar suvda erimaydi, lekin ular lipidlarda eriydi. Oldingilaridan farqli o'laroq, ular membranani kesib o'tishlari mumkin. Shuning uchun ushbu turdagi gormonlar retseptorlari o'z ta'sirini amalga oshirish uchun hujayra ichidagi retseptorlari bilan bog'lanishi mumkin. Misollar: tiroid gormoni yoki steroid gormonlari.
  

Ichki sekretsiya bezlarining turlari
Gormonlar tanadagi ichki sekretsiya bezlarida ishlab chiqariladi. Ko'p jihatdan bizning asab tizimimiz tanadagi sodir bo'lgan jarayonlarni muvofiqlashtirish va ma'lum bir muvozanatni saqlashni ta'minlash uchun tananing boshqa qismlari hamkorligiga muhtoj.
Ushbu muvofiqlashtirish darajasiga erishish uchun bizning miyamiz turli funktsiyalarni bajarishga mas'ul bo'lgan har xil turdagi gormonlar chiqarilishini tartibga soladi. Bundan tashqari, ushbu toifadagi moddalar, ularni ajratadigan bez turiga va joylashishiga qarab o'zgaradi.
Asosiy ichki sekretsiya bezlari:

• 
  gipofiz yoki gipofiz bezi: Bu endokrin tizimning eng muhim bezi hisoblanadi, chunki u boshqa ichki sekretsiya bezlarining faoliyatini tartibga soluvchi gormonlar ishlab chiqaradi. Bunga hissiyotlar va mavsumiy o'zgarishlar kabi omillar ta'sir qilishi mumkin.
  
• 
  Gipotalamus: Ushbu ichki sekretsiya bezi gipofizning ishini boshqaradi, gipofizdan gormonal sekretsiyani qo'zg'atishi yoki inhibe qilishi mumkin bo'lgan kimyoviy moddalar chiqaradi.
  
• 
  tovlamachilik: Immunitet hujayralarining o'sishini rag'batlantirish uchun mas'ul bo'lgan timosin gormonini chiqaradi
  
• 
  Pineal bez: Uyqu va uyg'onish davrlarini sozlashda muhim rol o'ynaydigan melatonin gormonini ishlab chiqaradi.
  
• 
  moyaklar: Bular estrogenlar deb ataladigan gormonlarni ishlab chiqaradi, ularning eng muhimi testosteron bo'lib, bu erkaklar uchun balog'at yoshi bilan bog'liq bo'lgan tana o'zgarishlarini boshlash vaqti kelganligini, masalan, ovozning o'zgarishi, soqol va sochning o'sishi .
  
• 
  tuxumdonlar: Ular estrogen va progesteronni ajratadilar. Balog'at yoshi bilan bog'liq tanadagi o'zgarishlarni boshlash uchun estrogen qizlarga signal beradi.
  
• 
  qalqonsimon bez: Ushbu ichki sekretsiya bezi tiroksin va triiodotironin ishlab chiqaradi, hujayralar energiya ishlab chiqarish uchun oziq-ovqatdan yoqilg'ini yoqish tezligini boshqaradi.
  
• 
  Buyrak bezlari: Ushbu bezlar ikki qismdan iborat. Ulardan biri kortikosteroidlar deb ataladigan gormonlar ishlab chiqaradi, ular mineral tuzlar va suv o'rtasidagi muvozanat, stressga javob, metabolizm, immunitet tizimi va jinsiy rivojlanish va funktsiyalar bilan bog'liq. Boshqa qismi katekolaminlarni ishlab chiqaradi, masalan, adrenalin
  
• 
  paratiroid: Bu erdan paratiroid, qondagi kaltsiy kontsentratsiyasi bilan bog'liq gormon ajralib chiqadi.
  
• 
  oshqozon osti bezi: Insulin va glyukagonni ajratib turadi, bu qonda glyukozaning barqaror konsentratsiyasini saqlab turish va tanaga kerakli energiya ishlab chiqarish uchun etarli yoqilg'i bilan ta'minlash imkonini beradi.
  

Leptin
Bu gormon ishtahani nazorat qiladi va quvvat almashinuvi uchun javob beradi. Uni to‘yish va semizlikning asosiy gormoni deb atashadi. Leptinning past ko‘rsatkichi ishtaha ortishini chaqiradi va semizlikka olib boradi. Agar organizm hujayralarida yog‘lar ko‘p bo‘lsa – leptin darajasi ortadi. Shu tariqa miyaga «Yeyishni bas qil!» buyrug‘i yuboriladi. Biroq leptinning ortiqchaligi tromboz xavfini yuzaga keltiradi.


Grelin
Oshqozon-ichak tizimida ishlab chiqariladi va ochlik hissini uyg‘otadi. Grelin asab tizimini qo‘zg‘atadi va yurak qon-tomir tizimini himoya qiladi. Agar tez-tez tamaddi qilsangiz, grelin darajasi past bo‘ladi. Biroq xavotirlilik va depressiya zo‘riqishi ortadi. Ovqat bo‘lmaganda gormonning yuqori ko‘rsatkichi xavotirni pasaytiradi. Boshi va oxiri yo‘q aylana yuzaga keladi – parhezdan keyin ishtaha karnay bo‘ladi. Shuning uchun kuniga 4-5 martadan ortiq ovqatlanmaslik kerak. Ulardan 2 tasi yengil tamaddi bo‘lishi lozim. Nonushtaga alohida e'tibor qaratilishi shart.