Oqıtıw metodları hám quralları. JobaSÍ: Oqıtıw metodı, usılı hám quralı haqqında túsinik

2. Oqıtıw túrleri
Sholastikalıq-dogmatikalıq oqıtıw: Grekshe «schole» mektep degen maǵananı bildiredi. Dogma, dogmat tek isenimge tiykarlanǵan diniy táliymat mánisinde qollanıladı. Orta ásirlerde mektep shirkew tárepinen ashıldı hám qarjılandırıldı. Oqıtıw isleri sholastikalıq-dogmatikalıq oqıtıw metodları menen alıp barıldı. Oqıwshılardıń oqıw jumısları diniy tekstlerdi mánisine túsinbesten qurı yadlap alıwdan, tákirarlap aytıp beriwden ibarat boldı. Pedagogikalıq oylar, tálim-tárbiya isleri diniy ideologiya tiykarında qurıldı. Ózbekstan hám Qaraqalpaqstandaǵı burinǵı diniy mektep hám diniy medreselerdegi tálim-tárbiyada oqıtıwdıń sholastikalıq-dogmatikalıq túri menen júrgizildi.
Túsindirip-kórsetip oqıtıw túri sholastikalıq-dogmatikalıq oqıtıw túrinen keyin payda boldı. Onıń payda bolıwında Shıǵıstıń hám Batıstıń progressiv pedagogları úlken xızmet isledi. Túsindirip-kórsetip oqıtıw túri muǵallim menen oqıwshınıń birgeliktegi oqıw xızmetinen ibarat. Muǵallim bilimlerdi oqıwshılarǵa hár túrli metodlar, usıllar, kórsetpeli hám texnikalıq qurallar járdeminde bayan etedi. Awızsha hám jazba sózden paydalanıp jumıs ádislerin ámelde kórsetedi, óz betinshe islerdi shólkemlestiredi, oqıwshılardıń oqıw jumısların tekseredi, bahalaydı t.b. Al oqıwshılar bolsa tıńlaydı, kóredi, uslaydı, oqıydı, baqlaydı, salıstıradı, tallaydı, qurastıradı, ulıwmalastıradı, juwmaq shıǵaradı, este qaldıradı. Hár túrli óz betinshe jumıslardı, tapsırmalardı orınlaydı t.b.
Mashqalalı oqıtıw túrinde muǵallim oqıwshılarǵa tayar bilimlerdi túsindirmeydi, al sheshiw ushın oqıwshılar aldına mashqalalar qoyadı. Oqıwshılardı mashqalaǵa qızıqtıradı, mashqala menen tańlandıradı, onı sheshiwge jollaydı. Oqıwshılar mashqalanı sheshiwdiń jolların hám quralların tabaman dep júrip jańa bilim, eplilik, kónlikpelerdi ózlestirip aladı. Mashqalalı oqıtıw túriniń 1-basqıshında oqıwshılarǵa mashqalalı oqıtıw túriniń texnologiyasın úyretiw maqsetinde bir neshe sabaqlar ótkeriledi, ondaǵı mashqalalardı ózi tabadı hám ózi sheship kórsetedi; 2-basqıshında ótkerilgen qatar sabaqlarda da mashqalalardı muǵallim ózi tawıp qoyadı, lekin olardı muǵallim oqıwshılardıń jedelli qatnasıwında birgelikte sheshedi; 3-basqıshında sabaqlarında muǵallim mashqalanı oqıwshılardıń ózlerine taptıradı hám onı sheshiwge basshılıq etedi; 4-tórtinshi basqıshında mashqalanı oqıwshılardıń ózleri tawıp qoyadı hám muǵalliminiń ulıwma basshılıǵında ózleri sheshedi.