O’quv mashg’ulotida ta'lim tеxnologiyasi modеli

O’lchov belgilarining nomlanishi.	Shartli belgisi
O’lchov belgisining asosiy qiymati, sm.
Bo’yin yarim aylanasi	Sbo’y	20,5
Uchinchi ko’krak yarim aylanasi	Sk III	50.0
Bel yarim aylanasi	Sbel	44,0
Orqa kenglik	Short	20,4
Ko’krak kengligi	Shold	19,2
Yelka aylanasi	Oel	32,2
Orqaning bo’yin nuqtasidan orqa qo’ltiq sathigacha bo’lgan uzunligi (ko’krak balandligi ham hisobga kirgan).	Vqo’l.o’m	21,4
Yelkaning qiya kengligi	Shel	15,5
Gavdaning orqadan belgacha uzunligi (ko’kraklar balandligi ham shu hisobga kirgan)	Dort.bel	45,5
Yelka qiyaligining balandligi (orqadan)	Vel.qiya	48,9
Sorochka uzunligi	Dkiy	77,0
Gavda old qismining belgacha uzunligi	Dold.bel	56,6
Yeng uzunligi	Deng	64,0
Yelka qiyaligining old tomondan balandligi	Vold.qiya.el	45,5

Ya’ni: R = 176 sm, S_g III = 50,0 sm.
S_bel = 44, 0 sm, S_bel = 20,5 sm.
Sorochka konstruktsiyasini chizish uchun konstruktiv qo’shimchalar qiymati model silueti, gazlama turiga bog’liq holda tanlanadi (2-jadval).
Konstruktiv qo’shimchalar qiymati
2-jadval.

Qo’shimchalar nomi	Qo’shimchalarning shartli belgilanishi	Gavdaning yopishib turish darajasiga mo’ljallangan qo’shimchalar
Ko’krak kengligiga	Pk	7,5  10,5
Bo’ksa yarim aylanasiga	Pbo’k	5,5  6,0
Yeng o’mizi kengligiga	Peng.o’m	3,5  4,5
Qo’l to’laligi uchun yelka aylanasiga	PShbo’y.o’m	9,8  10,8
Orqa bo’yin o’mizi kengligiga	PVbo’y.o’m	1,5
Orqa bo’yin o’mizi balandligiga	PVbo’y.o’m	0,9

O'g'il bolalar sorochkasi konstruktsiyasini qurish uchun dastlbki hisoblar

3-jadval.

Bo’lak	Chizmada belgilanishi	Ko’krak chizig’i bo’yicha taqsimlani- shi (Sk III)	Bemalollik qo’shimchasi- ning taqsimlanishi (Pk).	Bo’laklar bo’yicha kengligi	Urabotka	Bo’laklarning umumiy kengligi
Ort bo’lak	GG1	20,4	3,0	23,4	0,25	23,65
Yeng o’mizi	G1G2 G3 G4	10,4	4,0	14,4	-	14,4
Old bo’lak	GG3	19,2	3,0	22,2	0,25	22,45
J A M I:		50,	10,	60,0	0,5	60,5

2-rasm. 3-rasm.

«O'G'IL BOLALAR SOROCHKASI KONSTRUKSIYASINI LOYIHALASH» BO’YICHA TEXNOLOGIK XARITA

а Texnologiya asosida faoliyat turlari	Tavsiya etiladigan moslama va uskunalar	Chizma	Standart asosida operatsiyani bajarish tartibi
I	II	III	IV
Erokaklar sorochkasining konstruktsiyasini qurish uchun o’lchov belgilari qiymatini aniqlash.	Sm.lenta.	1-jadval.	Har bir talaba o’ziga berilgan o’lchovga mos ravishda razmerga belgilari qiymatini tanlaydi. (1-jadval).
Sorochka konstruktsiyasini qurish uchun qo’shimchalar tanlash.		2-jadval.	Qo’shimchalar qiymati 2-jadval yordamida aniqlanadi.
Sorochka konstruktsiyasini qurish uchun dastlabki hisoblarni bajarish.		4-jadval.	Sorochka konstruktsiyasini qurish uchun dastlabki hisoblar 4-jadvalga asosan bajariladi.
Sorochka bazis to’ridan gorizontal chiziqlarni o’tkazish.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		Sorochka bazis to’ri chiziqlari 5-jadvalga asosan chiziladi. AG1 AT1 TB1 AN bo’laklar.
Sorochka ort bo’yin o’mizini hisoblash va qurish.	Bo’r, qalam chizg’ich.	G	AA1 = Sbo’y : 3 + PShbo’y.o’m = 20,5 : 3 + 1,5 A1A2 = 0,15 Sbo’y + PVbo’y.o’m. = 0,15 x 20,5 + 0,9 Aa = 2,5 aa1= AA1 –1,7 = 8,3 – 1,7 = 2,5
Sorochka old bo’yin o’mizini hisoblash va qurish.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		aa3 = aa1 + 1,0 = 6,6 + 1,0 a3a4 = 2,5. A2a5 = a1a5 = A1a1 : 2
Ko’krak chizig’i bo’yicha old va ort bo’laklar kengligini hisoblash va qurish.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		GG1 = Short + 30 % Pk = 20,4 + 3,0 = 23,4 G1 G2 = Shel : 2 = 14,4 : 2 GG3 = Shel + 30 % Pk = 19,2 + 3,0 G3G4 = Shel : 2 = 14,4 : 2 G2G4 : 2 G2 g = G1g2 = G4g1 = G3g4 = 6,8
Sorochka ort yelka chizig’ini qurish.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		TP = Vel.qiya + 2,5 48,9 + 2,5 = 51,4 A2 P = Shel + 0,9 = 15,5 + 0,9 = 16,4 A2P – to’g’ri chiziq bilan tutashtiriladi. PP2 = PP1 : 2 P2a5 to’g’ri chiziq bilan tutashtiriladi. (5-jadval).
Old yelka chokini qurish.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		TP1 = Vpk = 45,5 a1 P1 = Shp + 0,9 = 15,5 + 0,9 = 16,4 P1a1 – tutashtiriladi P2a1 old bo’lak yelka chizig’i.
Ort koketkani loyihalash.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		AK = 5,5 KK1 = GG1 + 1,0 = 23,4 + 1,0 = 24,4 K1K2 = 2,5 KK2 egri chiziq bilan birlashtiriladi.
Sorochka yeng o’mizini qurish.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		g nuqtadan g G2 radius bilan, g1 nuqtdan 21G4 radius bilan yoy o’tkaziladi. G2 g2K2 – yoy bilan birlashtiriladi. G422P2 bilan birlashtiriladi. K1 P to’g’ri chiziq bilan birlashtiriladi. P va P1 nuqtalar to’g’ri chiziq bilan tutashtiriladi.
Ort bo’lak kengligi.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		NN1 = GG2 N1 va G2 nuqtalar birlashtiriladi. T1 nuqta G2 N1 chiziq bilan T nuqtadan o’tgan gorizontal kesishgan joyda aniqlanadi. T1 T2 = 1,5
Ort bo’lak yon chizig’in aniqlash.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		G2 G2 T2 B1 N1 nuqtalar mayin egri chiziq bilan birlashtiriladi.
Old bo’lak kengligini aniqlash.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		NN2 = GG4 G4 va N2 to’g’ri chiziq bilan birlashtiriladi. T2 T4 = T1 T2
Old bo’lak yon chizig’ini aniqlash.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		G4, T4, B2 va N2 va N2 nuqtalar mayin egri chiziq bilan birlashtiriladi.
Yeng uzunligini aniqlash.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		O1O2 = 0,15 Sk + Peng.o’m + 1,5 = 0,15 x 50,0 + 4,5 + 1,5 = 13,5 O1 N = Deng = 64 sm. N nuqtadan o’ngga va chapga gorizontal chiziqlar o’tkaziladi.
Yeng uchi kengligini aniqlash.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		M1M2 = Obil + taxlama + bemalollik qo’shimchasi M1M2 = 18,4 + 2,0 + 12,0 = 32,4 NM1 = M1 M2 : 2 + 1,3 = 32,4 : 2 + 1,3 = 17,5 NM2 = M1 M2 : 2 – 1,3 = 32,4 : 2 – 1,3 = 14,9
Yeng qiyama kengligini aniqlash.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		R1R2 = Oel + POel = 32,2 + 10,8 = 43,0 O2 R2 = R1 R2 : 2 + 0,6 = 43,0 : 2 + 0,6 = 22,1 O2 R2 = R1R2 : 2 – 0,6 = 43,0 : 2 – 0,6 = 20,9
Yeng qiyamasini chizish.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		R1 va O1, O1 va R2 nuqtalar to’g’ri chiziq bilan birlashtiriladi. R1 O1 : 4  1, 2, 3 nuqtalar belgilanadi. R2 O1 : 4  4, 5, 6 nuqtalar belgilanadi.
Yeng uchidagi qirqim va taxlama o’rnini belgilash.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		M2 M3 = 4,6 M3 M4 = 10,0 sm. M3M5 = 4,0 M5M6 = 2,0 sm.
Yeng yon chiziqlarini chizish.	Bo’r, chizg’ich, o’chirg’ich, masshtabli chizg’ich, sm.lenta.		R1 M2 va R2, M1 nuqtalar to’g’ri chiziq bilan o’zaro birlashtiriladi.