O’quv-uslubiy majmua 17 Ma’ruza rejasi

Zamburug'lar, 
osimliklar, hayvonlar
(eukariotlar)
Bakteriyalar
(prokariotlar)

---

 Biotexnologiya asoslaridan Biotexnologiya obyektlari va usullari. Biotexnologik obyektlarni tanlash.
o’quv-uslubiy majmua 
 
19 
Hujayra 
tuzilishini 
tekshirishdagi 
sitologik 
usullarning 
takomillashishi olimlarga hujayraviy tuzilishga ega bo’lgan va bo’lmagan 
organizmlarni chuqurroq tadqiq etishga va barcha tirik organizmlarni 3 guruhga 
ajratish imkonini berdi: 
 
akariotlar  (hujayra yadrosi bo’lmagan organizmlar-viruslar, viroidlar) 
 
prokariotlar (haqiqiy yadro o’rniga membrana bilan ajratilmagan genofor 
yoki nukleoid bo’lib, u bitta halqasimon xromosomadan iborat.Prokariotlarga 
bakteriyalar va ko’k-yashil suv o’tlari, sianobakteriyalar kiradi.) 
 
eukariotlar (ularda hujayra yadrosi bor.Yuqorida nomlari tilga olingan 
organizmlardan boshqa barcha organizmlar-zamburug'lar, suv o’tlari, o’simliklar va h 
ayvonlar eukariotlarga kiradi) 
Bu uch guruh vakillarining barchasida genetik material bo’lsada, akariotlarda 
ayrim nuklein kislotalar yo’q. Ular tirik hujayra tashqarisida ko’paya olmaydilar. 
Bakteriyalar hujayraviy tuzilishga ega bo’lgan organizmlardir, ularda nuklein 
kislotalarning ikkisi-DNK va RNK mavjud. DNK ularda uzuksimon xromosoma 
ko’rinishida. Ularning ko’pchiligi ozuqa muhitlarida ko’payadi. Bakteriyalar orasida 
parazit turlari xam bor. Lekin bakteriyalarning parazitizmini hujayraviy, 
viruslarnikini esa genetik deyish mumkin.Chunki viruslarda parazitizm genetik 
darajada rivojlanadi. Shunday qilib bakteriyalar- funktsional va genetik jihatdan bir-
biri bilan bog'langan strukturalardan iborat organizmlar. Bakteriya hujayrasining 
genetik materiali barcha funktsiyalarni to’liq bajarsa xam, yadro ko’rinishida 
jamlanmagan. Shuning uchun bakteriyalar prokariot organizmlar guruhiga kiritiladi. 
Zamburug'lar, o’simliklar va hayvonlar hujayralarida sitoplazmadan ajratilgan, 
haqiqiy yadro mavjud. Shuning uchun ular eukariot organizmlar guruhiga kiritiladi. 
Viruslar eng mayda organizmlar bo’lib, ularning o’lchami 20—300 
nm(nanometr)ga teng bo’ladi. 1 nanometr=10
-9
metr ya'ni metrning milliarddan 
bir ulushi. 

---

 Biotexnologiya asoslaridan Biotexnologiya obyektlari va usullari. Biotexnologik obyektlarni tanlash.