O’quv-uslubiy majmua 5130200 – Axborot tizimlaring matematik va dasturiy taminoti ta’lim yo’nalishi

Programmani matn moduli bo’yicha strukturalash (tarkiblash). Murakkab programma konstanta,o’zgaruvchilar, turlar, qismprogrammalardan iborat. Shuning uchun boshlang’ich modulni qismprogrammalar, ya’ni protsedura va funksiya- larga nisbatan tarkiblash (tartiblash) maqsadga muvofiq.
Faraz qilaylik Pascal oilasiga qarashli tillar berilgan. Bu tillarda programman- ing umumiy strukturasi quyidagicha berish mumkin.
Program ;
Procedure P1(P1 parametrlari );

; Begin

End;
Procedure P2(P2 parametrlari );

; Begin

End;
Begin
; P1(faktik parametrlar);
P2(faktik parametrlar);



End.
Strukturada uchta asosiy komponentalarni ajratish mumkin

1. 
   Programma sarlavhasi
   
2. 
   Protseduralar (funksiyalar) tasvirlanishi
   

d) Programma tanasi. Operatorlar va qismprogrammalarga murojaatlar.
Aytish kerakkim, formal va faktik parametrlar orasidagi aloqalarni tashkil qilish programmalash tizimining translyatori zimmasiga yuklanadi.
Programma modullarini matn shaklida o’rnatish. Bu usulni makrogener- atsiya usuli deydilar. Boshlang’ich programma matni bir nechta qismlar (fayllar)ga bo’linadi. Asosiy programma matniga maxsus ifoda (kalit) lar kiritiladi. Bu kalitlar programma matniga boshqa fayllarda saqlanadigan modullarni kiritishni ta’minlaydi.
Faraz qilaylik, P.PAS programmasi juda katta hajmni tashkil qiladi. Uni P1.PAS va P2.PAS qism (modul) larga bo’lib alohida fayllarga saqlaymiz. Shu bo’laklarni birlashtirib yagona programma shaklida tarjima qilish va bajarish uchun quyidagi sxema yordamida ishlash maqsadga muvofiq.
Program P;

{$INCLUDE:’P1.PAS’}

{$INCLUDE:’P2.PAS’} end.

Bu holda translyator makroo’rnatish (makropodstonovka) usulini qo’llab bo’laklardan yagona programma hosil qilib, tarjimadan keyin bajaradi. Ammo programma matni murakkab va katta hajmga ega bo’lgan holda bu usul unchalik qulay emas. Shuning uchun keyingi metodni ko’p hollarda qo’llaydilar.