Organik moddalarni tuzilishni aniqlash uchun fizikaviy usullari

3.ORGANIK REAKSIYALARNING TURLARI.ORGANIK MODDALARDA ELEKTRONODONOR VA ELEKTRONOAKSEPTOR O`RINBOSARLARI.
1. 0 ‘rin olish reaksiyalari, masalan:
CH4 +C12 ->CH3C1+HC1 
2. Ajralib chiqish reaksiyalari, masalan:
CH3 +CH2Br CH2 =CH2 + HBr
3. Biriktirib olish reaksiyalari, masalan:
CH3 =CH2 + HBr -» CH3 -C H 2Br
Biriktirib olish reaksiyalariga polimerlanish reaksiyalari kiradi. Polikondensatlanish reaksiyalari organik reaksiyalarning alohida turi hisoblanadi.
Organik reaksiyalarni reaksiyaga kirishayotgan molekulalardagi kovalent bog'lanishlarning uzilish mexanizmiga qarab ham sinflarga ajratish mumkin. Bunday ajratish bog'lanishni uzishning ikki usuliga asoslanadi.
1. Agar mumiy elektronlar juft atomlar orasida boiinsa, u holda radikauar — juftlashmagan elektroni bor zarrachalar paydo bo'ladi. Bogianishning bunday uzilishi radikal yoki gomolitik uzilish deyiladi.
Hosil boiadigan radikallar reaksion sistemadagi molekulalar bilan yoki bir-biri bilan o'zaro ta’sirlashadi:
•CH3 +C12 -» CH3C1+ C1 •CH3+ CH3 C2H6
Qutbliligi kamroq boigan bogianishlar (С—С, С—H, N — N) yuqori tem peraturada yorugiik yoki radioaktiv nurlanish ta’sirida uziladigan reaksiyalar radikal mexanizm bo'yicha boradi.
2. Agar bogianish uzilganda umumiy elektronlar jufti bitta atomda qolsa, u holda ionlar — kation va anion hosil boiadi. Bunday mexanizm ionli yoki geterolitik mexanizm deyiladi. U organik kationlar yoki anionlar hosil boiishiga olib keladi:
CH3C1 ->СН3++:СГ; CH3Li -» Li+ + H3C~; metil metil xlorid metil- litiy metilxlorid kation anion litiy kation anion
Anorganik kimyodagi ionlarga 0 ‘xshash organik ion zarrachalarning ham tegishli zaryadi bo‘ladi. Lekin ular orasida keskin farq ham bor: anorganik birikmalarning ionlari suvdagi eritmada doimo bo‘ladi, organik ion zarrachalar esa faqat reaksiya vaqtida paydo bo‘ladi. Shuning uchun ko'pchilik hollarda erkin organik ionlar haqida emas, balki juda qutblangan molekulalar haqida so‘z yuritish to‘g‘riroq bo‘ladi.