Organik moddalarni tuzilishni aniqlash uchun fizikaviy usullari

FARMASEVTIKA TALIM VA TADQIQOT
INSTITUTI

MUSTAQIL ISH 1

BAJARDI: O`SAROVA ROXAT

TEKSHIRDI: TURAYEVA.X.K
TOSHKENT 2023

ORGANIK MODDALARNI TUZILISHNI ANIQLASH UCHUN FIZIKAVIY USULLARI


Fizik xususiyatlar bu moddaning haqiqiy tarkibini o'zgartirmasdan kuzatilishi va o'lchanishi mumkin bo'lgan narsalardir. O'lchash usulidan qat'i nazar, kimyoviy va molekulyar tarkibi bir xil bo'lib qoladi.
Kimyoviy reaktsiyani amalga oshirmasdan aniqlanishi va o'lchanishi mumkin bo'lgan har qanday mulk shu tarzda jismoniy xususiyatdir.
Jismoniy o'zgarishlar yuz berishi mumkin, masalan. holatlar o'zgarishi, lekin bu faqat fizik shaklni moddaning kimyoviy tuzilishini yoki molekulyar tarkibini o'zgartirmaydi. Masalan, suv muzlaganida, uning kimyoviy tabiati o'zgarmaydi, shuning uchun muzlash nuqtasi boshqa jismoniy xususiyatdir.
Moddaning holati, shuningdek, jismoniy xususiyatdir, chunki barcha moddalar energiya yo'qotish yoki tushishiga qarab qattiq, suyuq yoki gaz fazasida mavjud bo'lishi mumkin.
Xuddi shu element o'zgarishlardan keyin va butun jarayon davomida mavjud. Jismoniy o'zgarishlar jismoniy xususiyatlar bilan bog'liq.
Fizik xususiyatlari keng yoki intensiv bo'lishi mumkin:
Keng - o'lchanadigan modda miqdoriga, masalan, massa, hajm va uzunlikka bog'liq.
Keng xususiyatlar tashqi xususiyatga ega, ya'ni ulardan foydalangan holda moddani aniqlash mumkin emas va mavjud moddalar miqdoriga qarab qiymat o'zgaradi. Masalan, siz 10 g yog 'yoki 10 g suvni o'lchashingiz mumkin, ammo bu sizga moddaning yog' yoki suv ekanligini aniqlashga imkon bermaydi.
Keng - o'lchanadigan modda miqdoriga, masalan, massa, hajm va uzunlikka bog'liq.
Keng xususiyatlar tashqi xususiyatga ega, ya'ni ulardan foydalangan holda moddani aniqlash mumkin emas va mavjud moddalar miqdoriga qarab qiymat o'zgaradi. Masalan, siz 10 g yog 'yoki 10 g suvni o'lchashingiz mumkin, ammo bu sizga moddaning yog' yoki suv ekanligini aniqlashga imkon bermaydi.
Tarkibida uglerod bo‘lgan birikmalar organik moddalar deyiladi. Uglerodning C0, C0₂ va karbonatlar singari oddiy birikmalari anorganik kimyoda utiladi. Organik moddalar dastlab tirik organizmda – o‘simlik va xayvon organizmida topilganligidan, bu birikmalar organik moddalar deb atalgan edi. Ayrim olimlar organik moddalar tirk organizmdagina «illoxiy kuch» yordami bilan hosil kilinadi, ularni sun’iy ravishda hosil qilib bulmaydi, degan edilar. Lekin 1824 yilda nemis olimi Vyoler organik modda bo‘lgan oksalat kislotani va 1828 yilda mochevinani sun’iy ravishda sintez qilishga muvaffaq buldi. Hozir juda kup va xatto anchagina murakkab organik moddalar ham sun’iy ravishda hosil kilingan.

Hozir organik birikmalar yuz mingga yetadi. Organik birikmalarning kupligi, asosan, uglerod atomlarining bir-biri bilan bevosita birikib, barkaror uglerod zanjiri hosil qilishdan kelib chiqadi:

- C – C – C – C -