Организмларнинг умумий морфологияси


Download 47.48 Kb.
bet6/8
Sana04.02.2023
Hajmi47.48 Kb.
#1163073
1   2   3   4   5   6   7   8
Bog'liq
ekalogiya shppi (chala)

Mineral xom ashyo - konchilik tovar mahsuloti. Mineral xom ashyoa.ga mineral resurslarni oʻzlashtirish jarayonida yer qaʼrida qazib olingan va ishlov berilgan foydali qazilmalar kiradi 
Energiya (yun.— harakat, faoliyat) — har qanday koʻrinishdagi materiya, xususan, jism yoki jismlar tizimini tashkil etuvchi zarralar harakatining hamda bu zarralarning oʻzaro va boshqalar zarralar bilan taʼsirlarining miqdoriy oʻlchovi. Xalqaro birliklar tizimida energiya xuddi ish kabi joulda; atom fizikasi, yadro fizikasi va elementar zarralar fizikasida esa elektronvolt on oʻlchanadi. Energiya yoʻqdan bor boʻlmaydi va mavjud energiya yoʻqolmaydi, faqat u bir turdan ikkinchi turga oʻtadi
20.Реал ва потенциал ресурслар
Tabiat resurslari, tabiiy boyliklar — jamiyatning moddiy va maʼnaviy ehtiyojlarini qondirish maqsadlarida xoʻjalikda foydalaniladigan hamda insoniyatning yashashi uchun zarur boʻlgan, uni oʻrab turgan tabiiy muhitning barcha tabiat komponentlari, energiya manbalari. Tabiat resurslariga Quyosh energiyasi, Yerning ichki issiqligi, suv, yer, mineral boyliklar, foydali qazilmalar, oʻsimliklar, tuproqlar, hayvonot dunyosi kiradi. Tabiat resurslari tugaydigan (koʻpgina foydali qazilmalar), tugamaydigan (suv, havo, Quyosh nuri, Yerning ichki energiyasi) va tiklanadigan (biologik elementlar, ayrim foydali qazilmalar) boyliklarga boʻlinadi. Tabiiy xom ashyolarni koʻp darajada isteʼmol qiluvchi kuchlarning jadal rivojlanishiga bogʻliq ravishda tabiat resurslari bilan taʼminlash muammolari yanada dolzarblashib bormoqda. Tuproq, atmosfera va gidrosferaning ifloslanishiga qarshi kurashishda jahonning barcha mamlakatlari kelishib faoliyat yuritishlari zarur boʻlib, tabiat resurslari muhofazasi global xarakterga ega boʻlmoqda. Tabiat resurslarini oʻzlashtirishning muhim bosqichlari — ularni aniqlash (razvedka qilish), oʻrganish, alohida turlari boʻyicha kadastrlar (masalan, yer kadastri, suv kadastri) tuzishdan iborat. Oʻzbekiston Respublikasida tabiat resurslari kadastrlarini tuzish va yuritish Oʻzbekiston Respublikasining "Davlat kadastrlari toʻgʻrisida" qonuni (2000-yil, 15 dekabr)ga muvofiq olib boriladi.
21.Саноатда альтернатив ва экологиктоза энергия манбалари

22.Табиатдан фойдаланиш тушунчаси


Tarixning boshida insoniyatning tabiiy muhitni o'zgartirish qobiliyati juda zaif rivojlangan. U tom ma'noda o'z hayoti uchun kurashishi kerak edi.
Vaqt o'tishi bilan ilmiy-texnika taraqqiyoti natijasida zamonaviy insonning imkoniyatlari sezilarli darajada kengaydi. Hatto insoniyat jamiyatidagi tabiiy tanlanish qonuniyatlari ham tabiiy emas, balki ijtimoiy asosga ega bo‘ldi.
Mehnat qurollarini takomillashtirish, ijtimoiy munosabatlarni rivojlantirish, insoniyat asta-sekin tabiiy elementlarni "jilovlash"da tobora ko'proq ta'sirchan muvaffaqiyatlarga erishdi.
Ammo insonning o'tmishdagi va hozirgi ehtiyojlarini qondirish faqat jarayonda mumkin tabiatni boshqarish.
tabiatni boshqarish- bu inson jamiyatining o'z ehtiyojlarini qondirish uchun ijtimoiy ishlab chiqarish faoliyati sohasida tabiiy resurslardan foydalanish nazariyasi va amaliyoti.
Naqsh ko‘rinib turibdi: ishlab chiqarishning rivojlanish darajasi va tashkil etilishi qanchalik yuqori bo‘lsa, undagi tabiiy materialning hajmi shunchalik ko‘p bo‘lsa, jamiyat va tabiat o‘rtasidagi bog‘liqlik shunchalik yaqin bo‘ladi.
Tabiatga tobeligimiz kamaymayapti, aksincha o'sib bormoqda.
ostida tabiatni boshqarish inson tomonidan tabiiy muhitning (OPS) foydali xususiyatlaridan foydalanish imkoniyatini tushunish.
Tabiiy muhitning xususiyatlari (OPS):
1. ekologik;
2. iqtisodiy;
3. madaniy va iqtisodiy.
Tabiatni boshqarish shakli ikki usulda amalga oshiriladi:
1. tabiatni umumiy boshqarish;
2. tabiatni maxsus boshqarish
Umumiy tabiatni boshqarish maxsus ruxsatni talab qilmaydi, u fuqarolar tomonidan tabiiy huquqlar asosida amalga oshiriladi

.
23.Табиий ресурслардан самарали фойдаланиш тамойиллари.


abiiy resurslardan oqilona foydalanish va atrof-muhitni muhofaza qilish tabiatga faol ta'sir ko'rsatish bilan birga keladigan ilmiy-texnikaviy taraqqiyotning rivojlanishi davrida zamonaviy jamiyatning eng muhim muammolaridan biridir.
Tabiiy resurslar deyarli tugamaydiganlarga bo'linadi (quyosh energiyasi, suv toshqini, ichki issiqlik, atmosfera havosi, suv); qayta tiklanadigan (tuproq, o'simlik, hayvonot dunyosi resurslari) va qayta tiklanmaydigan (minerallar, yashash muhiti, daryo energiyasi).
Qayta tiklanadigan tabiiy resurslar - bu moddalarning aylanishi jarayonida insonning iqtisodiy faoliyati sur'atlariga mos keladigan davrda o'z-o'zini tiklashga qodir tabiiy resurslar. Qayta tiklanadigan tabiiy resurslardan oqilona foydalanish ulardan muvozanatli foydalanish va yangilash tamoyillariga asoslanishi, shuningdek, ularni takror ishlab chiqarishni kengaytirishni ta’minlashi kerak.
Qayta tiklanmaydigan tabiiy resurslar - insonning iqtisodiy faoliyati sur'atiga mos keladigan davrda o'zini o'zi yangilash qobiliyatiga ega bo'lmagan tugaydigan tabiiy resurslarning bir qismi. Qayta tiklanmaydigan tabiiy resurslardan oqilona foydalanish ularni har tomonlama va tejamli qazib olish va ulardan foydalanish, chiqindilarni utilizatsiya qilish va hokazolarga asoslanishi kerak.
Insonning iqtisodiy faoliyatiga jalb etilishi nuqtai nazaridan tabiiy resurslar real va potentsialga bo'linadi. Birinchi turdagi resurslar faol ekspluatatsiya qilinadi, ikkinchisi iqtisodiy aylanmada ishtirok etishi mumkin.
Hozirgi vaqtda tabiiy resurslarning kamayishi muammosi tobora keskinlashmoqda. Tabiiy resurs salohiyatining kamayishi tabiiy resurslarning insoniyat ehtiyojlariga, uning texnik imkoniyatlariga va tabiiy tizimlar uchun xavfsizlik standartlariga javob bermaydigan darajaga qisqarishida ifodalanadi.
24.Ер ости казилмаларидан окилона фойдаланиш муаммолари
23 bn bir xil mazmuni
25.Узбекистонда минерал ресурсларданфойдаланиш
29.Атмосферанинг таркиби ва тузилиши.

Download 47.48 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling