Talab egri chizig’idan ko’rinadiki, mol birligining bahosi - 5 bo’lganda talab - 10 birlik, baho - 3 bo’lganda, talab 30, baho - 1 bo’lganda, talab - 70 ga ko’tarilgan. Demak, baho pasaygan sari u molga bo’lgan talab miqdori ortib boradi va aksincha. Savdo-sotiq ishlaridagi muammolarni tahlil qilishda talab egri chizig’idan foydalanish mumkin. Chunki, talab egri chizig’i baho bilan talab o’rtasida teskari bog’liqlik mavjud ekanini ifodalaydi. Buni talab qonuni deyiladi. - Talab egri chizig’idan ko’rinadiki, mol birligining bahosi - 5 bo’lganda talab - 10 birlik, baho - 3 bo’lganda, talab 30, baho - 1 bo’lganda, talab - 70 ga ko’tarilgan. Demak, baho pasaygan sari u molga bo’lgan talab miqdori ortib boradi va aksincha. Savdo-sotiq ishlaridagi muammolarni tahlil qilishda talab egri chizig’idan foydalanish mumkin. Chunki, talab egri chizig’i baho bilan talab o’rtasida teskari bog’liqlik mavjud ekanini ifodalaydi. Buni talab qonuni deyiladi.
Bu qonuning asosini nima tashkil qilishini tushunish uchun quyidagilarni ko’rib chiqamiz: - 1. Xaridor doimo molni past bahoda sotib olishga, sotuvchi esa yuqori bahoda sotishga harakat qiladilar. Baho yuqori bo’lsa, u kam sotib olinadi va demak, bunda baho iste’molchilar uchun to’siqqa aylanadi.
- 2. Agar molning bahosi pasayib borsa iste’molchilar molni ko’proq va qayta-qayta sotib oladilar. Bunday holatda iste’molchining sotib olayotgan mahsulotidan qoniqish kamayib borabi. Bu foydalilik chegarasining kamayib borish qonuni deyiladi. Molning foydalilik chegarasining kamayib borishi iste’molchi tomonidan arzon bahoda sotib olgan mollar miqdorining ko’payishi va u mol birligini yetarli darajada qadrlamasligi natijasidir. Shuning uchun molning foydalilik chegarasi – xaridor uchun xarid qilishning foydalilik chegarasidir. Chunki xaridor xarid qilishi-qilmasligi haqida o’ylanib qoladi.
Molning foydalilik chegarasining bahodagi ifodasi, iste’molchi biron-bir moldan qancha sotib olgan bo’lsa, u shu xildagi moldan yana qo’shimcha ravishda sotib olish uchun pastroq baholashidir. Demak, bunda chegaraviy talab bahosi pasayadi. Shuning uchun ham iste’molchi so’nggi xarid qilgan molning foydalilik chegarasi uning bahosiga tenglashmaganiga qadar ushbu molni xarid qilavyyeradi. - Molning foydalilik chegarasining bahodagi ifodasi, iste’molchi biron-bir moldan qancha sotib olgan bo’lsa, u shu xildagi moldan yana qo’shimcha ravishda sotib olish uchun pastroq baholashidir. Demak, bunda chegaraviy talab bahosi pasayadi. Shuning uchun ham iste’molchi so’nggi xarid qilgan molning foydalilik chegarasi uning bahosiga tenglashmaganiga qadar ushbu molni xarid qilavyyeradi.
- 3. Iste’molchilarning turli xil mollarni xarid qilishi va xizmatlardan foydalanishini baho yordamida chegaralab qo’yuvchi shaxsiy byudjeti mavjuddir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
