Oriental University

Oriental University

Guruh :1/3

F.I.SH : Kenjayeva Setora O’qituvchi:Aminov Hayotjon

Operatsion tizimlar tarixi — birinchi kompyuterda operatsion tizimlar boʻlmagan. Oʻsha davrda birinchi kompyuterlarda ishlaydigan har bir dastur kompyuterda ishlash uchun zarur boʻlgan barcha kodlarni oʻz ichiga olishi, oʻrnatilgan apparat bilan aloqa qilish va dastur bajarishi kerak boʻlgan hisob-kitoblarni bajarishi kerak edi. Bu holat hatto eng oddiy dasturlarni ham juda murakkab holga keltirardi
Ushbu muammoga javoban markaziy kompyuterlar egalari kompyuterga kiritilgan dasturlarni yozish va bajarishni osonlashtiradigan tizimli dasturiy ta’minotini ishlab chiqa boshladilar va shu bilan birinchi operatsion tizimlar dunyoga keldi.
Operatsion tizim (OT)-
Kompyuterning yoqilishi bilan ishga tushuvchi ushbu dastur kompyuterni va uning resurslarini (tezkor xotira, diskdagi o’rinlar va xokazo) boshqaradi, foydalanuvchi bilan muloqotni tashkil etadi, bajarish uchun boshqa dasturlarni (amaliy dasturlarni) ishga tushiradi.
Interfeys (ing. pIyeggase) — texnik va programmalash vositalari majmui; hisoblash, boshqarish yoki oʻlchash tizimlari (mas, EHM ning opera-tiv va tashqi xotira qurilmasi)dagi turli funksional qurilmalarning oʻzaro taʼsirini taʼminlaydi. U
uzatilayotgan axborotlarni kodlash va sin-xronligiga nisbatan belgilangan qoida hamda kelishuvga muvofiq tayyor modullardan sistemani, qurilmalarning mexanik va elektr birikmalarini sig-nad koʻrinishida (axborotlar va boshqa shaklida) toʻplashga imkon beradi.
MS DOS operatsion tizimiHozircha MS DOS operatsion tizim bilan tanishi utamiz. MS DOS OS si quyidagi qismlardan tashkil topagan: BIOS (Basic Input-Output System), (Kiritish-chiqarishning asosiy tizimsi). Bu kompyuterning doimiy xotirasida joylashgan. Uning vazifasi axborotlarni kiritish va chiqarish bilan boglik bo’lgan eng sodda va universal xizmatlarni bajarishdan iborat.
Operatsion tizimning yo’qlovchisi. Bu tizim juda kiska dastur bo’lib, u MS DOSli disketaning birinchi sektorida joylashadi va uning vazifasi MS DOSning kolgan ikki modulini ukishdan iborat.
Linuks operastion tizimi boshqa operatsion tizimlar kabi uzoq o'tmishga ega bo'lmasada, ochiq tizimli operatsion tizimlar ichida eng ommabopi hisoblanadi. EHM ning birinchi davrida operatsion tizim hali ishlab chiqilmagan davrda katta va qimmat hisoblash mashinalarini faqatgina bitta odam(foydalanuvchi) foydalana olgan. Unga misol qilib, IBM 701, Fortran Monitor System uchun yaratilgan General Motors Operating System(GMOS) va IBM 709 uchun ishlab chiqilgan North American Aviation ni keltirishimiz mumkin
GNU/Linux ("gnu lí nuks" deb oʻqiladi) — erkin Unix — simon operatsion tizimidir. Bu GNU loyihasi doirasida tuzilgan tizim dasturlariga asoslangan.

Windows va Linux operatsion tizim o’rtasidagi farq

Linux va Windows operatsion tizimining oldingi farqi shundaki, Linux umuman tannarxsiz, derazalar esa operatsion tizimga asoslangan va juda qimmatga tushadi. Operatsion tizim bu kompyuter texnikasini boshqarish va foydalanuvchi va apparat o'rtasida vositachi sifatida o'zini tutish uchun mo'ljallangan dastur.
Linux - bu ochiq kodli operatsion tizim bo'lib, unda foydalanuvchilar manba kodiga kirishlari mumkin va tizim yordamida kodni yaxshilashlari mumkin. Boshqa tomondan, Windows-da foydalanuvchilar manba kodiga kira olmaydilar va bu litsenziyalangan operatsion tizimdir.