Berdaq atindag’i QMU-din’ Geografiya ha’m ta’biyiy resurslar fakulteti Gidrometeorologiya qaniygeligi 2D-kurs talabasi Ispandiyarov Muxammediyardin’ paninen Slayd jumisi Orinlag’an: Ispandiyarov M Qabillag’an: Tema:Juziwshi denelerdi ten salmaqliq sha`rti Jobasi: - Suyiqliqta denelerdin` juziwi
- Arximet nizami
- Denelerdin` suyiqliqta juziw sha`rti
Denelerdin` suyiqliqta juziwi Suyiqliqqa batirilg`an qatti deneler suyiqliq sirtinda,suyiqliq ishinde juzedi yaki suyiqliqtu`bine sho`gedi.Ne sebepke ko`re bunday ko`rinis te boladi ? Buni aniqlawda joqarida bayan etilgen iyrek siziqli diywalg`a suyiqliq tarepinen oyatilg`an basim ku`shinun` tik tasir etiwshisi tawiw usilin qollaw mu`mkin. Ko`z aldimizg`a keltireyik,suyiqliqqa qalegen geometirik ko`rinistegi qatti dene toliq batirilg`an bolsin. Qatti denege tasir etip atirg`an basim kushlerinin` ten` tasir etiwshisi,sol dene iyelegen ko`lemdegi suyiqliq awirlig`ina ten` boladi. Onda ten` tasir etiwshi ku`sh bul eki ko`lemler ayirmasi,mas rawishte,qatti denenin` ABCD ko`lemdegi awirlig`ina ten` boladi.
Bul jerde, F-Arximet kushi yaki uslap turiwshi ku`sh bolip,Arximet nizaminin` mazmunin payda etedi.
Arximed nizami to`mendegishe ta`riplenedi: Arximed nizami to`mendegishe ta`riplenedi: Suyiqliqqa batirilg`an denege suyiqliq tarepinen joqarig`a tik jo`nelgen ha`m denenin` awirliq orayina qoyilg`an, san manisi tarepinen, qisip shig`arilg`an suyiqliq awirlig`ina ten` kush ta`sir etedi. Bul nizam 2200 jildan aldinlaw yunan alimi Arximed tarepinen oylap tabilg`an bolip, ha`zirgi ku`nde de o`z ku`shin joytpag`an. Arximed nizami suyiqliq ha`m iqtiyariy ko`rinistegi deneleler ushin tuwiri. Denelerdin` suyiqliqta juziw sha`rti Denelerdin` suyiqliqta juziw sha`rti Suyiqliqqa batirilg`an denege eki ku`sh tasir etedi:Arximed ko`teriwshi ha`m denenin` awirliq ku`shleri.Bul ku`shlerdin` ten` ta`sir etiwshisine muwapiq suyiqliqqa batirilg`an dene u`sh halatta ju`ziwi mu`mkin: 1.Denenin` awirliq ku`shi Arximed ku`shine ten`,yag`niy P=Fa. Bul sha`rt orinlansa,bul ku`shlerdin` ten` tasir etiwshisi nolge ten` boladi ha`m suyiqliqqa batirilg`an dene pariqsiz halatta boladi,yag`niy suyiqliqtin qalegen h shuqirlig`ina batirilg`an dene,sol jerde ten salmaqliqta boladi,suyiqliq sirtina qalqip shiqpaydi ha`m sho`gip ketpeydi. 2.Denenin` awirlig`I Arximed ku`shinen u`lken, P>Fa. 2.Denenin` awirlig`I Arximed ku`shinen u`lken, P>Fa. Bul ku`shlerdin` ten`tasir etiwshisi F-P to`menge qarap idis tu`bine tik jo`nelgen ha`m sonin` ushin dene sho`gedi. 3.Denenin` awirlig`I Arximed ku`shinen kishi, P Bul ku`shlerdin` ten tasir etiwshisi musbat ha`m joqarig`a qarap tik jo`neltilgen ha`m sonin` ushin dene suyiqliq sirtinda ju`zedi.Bul sha`rtke muwapiq suyiqliqqa batirilg`an denege ta`sir etiwshi qisip shigariwshi ko`teriwshi ku`sh manisi dene awirlig`ina ten` boliwina shekem dene suyiqliq sirtina ju`zip shig`adi .Ko`teriwshi ku`sh denenin` awirliq ku`shine ten` bolg`ang`a shekem dene suyiqliq sirtinda ju`zedi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
