O’rnatilgan tizimlar nima, ularga misollar keltiring

5.Raqamli signal qayta ishlagichlar nima (digital signal processor), Zamonaviy DSPlar haqida
ma’lumot keltiring.
Raqamli signal - bu asl ma'lumot uzatilishidan oldin bitlar qatoriga aylanadigan signal.
Bu ma'lumotlar diskret qiymatlarga o'tkazadigan ma'lumotlarni uzatish usuli, odatda kompyuter tizimlari ishlaydigan ikkilik kodga asoslangan bo'lib, u birlik va nol qatorlari sifatida kodlangan ma'lumot paketlaridan iborat.
Vaqt o'zgaruvchan miqdorlarni o'z ichiga olgan uzluksiz signal bo'lgan analog signaldan farqli o'laroq, raqamli signal har bir namuna olish nuqtasida alohida qiymatga ega.
Signalning aniqligi vaqt birligida qancha namunalar yozilganligi bilan belgilanadi.
Raqamli signalizatsiyadan foydalanish raqamlarni, harflarni yoki rasmlarni tashkil etuvchi alohida piksel ranglarini, masalan, ma'lumotlarning ayrim turlarini aniq va deyarli bir xil nusxalashga imkon beradi,
va bu ma'lumotlar sifatini uzoq muddatli pasayishisiz saqlanishi mumkin.
6.O’rnatilgan tizimlarda word siz nimani anglatadi? Arduino, STM Nucleo, Raspberry Pi va boshqa tizimlarda bu ko’rsatgich nechaga teng?
Hisoblashda so'z ma'lum bir protsessor dizayni tomonidan ishlatiladigan ma'lumotlarning tabiiy birligidir . So'z - protsessorning ko'rsatmalar to'plami yoki apparati tomonidan birlik sifatida ishlov beriladigan qat'iy o'lchamdagi ma'lumotlar . So'zdagi bit yoki raqamlar soni ^[a] ( so'z hajmi , so'z kengligi yoki so'z uzunligi ) har qanday maxsus protsessor dizayni yoki kompyuter arxitekturasining muhim xususiyati hisoblanadi .
So'zning o'lchami kompyuterning tuzilishi va ishlashining ko'p jihatlarida namoyon bo'ladi; protsessordagi registrlarning ko'pchiligi odatda so'z hajmida bo'ladi va bitta operatsiyada ishchi xotiraga va undan o'tkazilishi mumkin bo'lgan eng katta ma'lumotlar ko'p (hamma emas) arxitekturalarda so'zdir. Xotiradagi joyni belgilash uchun foydalaniladigan mumkin bo'lgan eng katta manzil hajmi odatda apparat so'zidir (bu erda "apparat so'zi" boshqa har qanday ta'rifdan farqli o'laroq, protsessorning to'liq o'lchamli tabiiy so'zini anglatadi ) .
7.O’rnatilgan tizimlarda raqamlarni ifodalash qanday amalga oshadi? Resolution va Raqmlarni ifodalashda xatoliklarni kengayishi qanday ro’y beradi?
O’rnatilgan tizimlarda raqamlar ko’pincha "bit"lar yordamida ifodalash amalga oshiriladi. Resolution va raqamlarni ifodalashda xatoliklar kengayishi ko’pincha raqamlarni ifodalashda xatoliklar kengayishi bilan bog’liq. Masalan, katta resolutionli ekranlarda raqamlarni ifodalashda xatoliklar ko’p bo’ladi.
8.O’rnatilgan tizmlarda adreslar va buyruqlar nima ekanligini tushuntiring.
O’rnatilgan tizmlarda protsessorlar, o’rnatilgan tizim platasining asosiy funktsional qismi va birinchi navbatda buyruqlarga ishlov berish va ma’lumotlarga javobgardir. Elektron qurilma kamida bitta, markaziy nazorat qurilmasi vazifasini bajaruvchi , boshqaruvchi asosiy(master) protsessoridan tashkil topadi va asosiy protsessor bilan ishlaydigan yoki u yordamida ishlov beradigan boshqa protsessorlar mavjud1.
Buyruqlar formatlarining to‘rtta xili. a) adressiz buyruq; b) bir adresli buyruq; c) ikki adresli buyruq; d) uch adresli buyruq. Buyruqlarda amal kodi - har doim bo‘ladi, ammo adreslar esa buyruqlarda bo‘lmasligi ham mumkin. Bunday buyruqlar adressiz buyruqlar deb ataladi
Windows platformasining standart vositasi bo'lgan cmd liniyasi operatsion tizimlarning turli xil versiyalarida - ettinchi, sakkizinchi, o'ninchi va hatto XP da farq qilmaydi. Va barcha jamoalar ularning har birida bir xil tarzda ishlaydi.
Ipdan foydalanishning afzalligi bu ishni tezlashtirishdir - ba'zida kerakli buyruqni kiritish tizim papkalarida mos keladigan faylni qidirishdan ancha tezroq bo'ladi. Bundan tashqari, CMD bilan ishlashni tezlashtirish uchun unga havola ish stolida yoki hatto tez ishga tushirish panelida ko'rsatilishi mumkin.
Interfeysning kamchiliklari:

• 
  
  klaviaturadan buyruqni qo'lda kiritish;
  
• 
  
  cMD-ni ma'mur sifatida ishlatish zarurati (aks holda ko'p buyruqlar bajarilmaydi);
  
• 
  
  eslab qolish qiyin bo'lgan buyruqlarning juda katta ro'yxati.
  

Tashqi tomondan, buyruq satri DOS interfeysiga juda o'xshaydi. Va bu sizga ko'p narsalarni qilishga imkon beradigan bo'lsa-da, ba'zi buyruqlar eski platformaga to'g'ri keladi. Masalan, papkalar va disklar bilan ishlash uchun "format", "cd" va "dir" talab qilinadi.
9.Registrlar nima, ularni qanday turlari mavjud. Har bir tur registrlar qanday vazifa uchun
ishlatiladi?
Registrlar deb, raqamli axborotni qabul qilish, xotirada saqlash, uni uzatish va shu axborotni kodini o‘zgartiradigan qurilmaga aytiladi. Registr inglizcha so‘zdan olingan bo‘lib, yozuv jurnali (Jurnal registratsiy) degan ma’noni anglatadi. Registrda axborot 0 va 1 raqamlarining kombinatsiyasidan iborat sonlar ko‘rinishida saqlanadi. Registrlar triger deb ataluvchi mantiqiy elementlar to‘plamidan tashkil topgan va ularning soni mashina so‘zining razryadlar soniga teng bo‘ladi. Axborotdagi ikkilik kodning har bir razryadiga registrning bitta mos razryadi to‘g‘ri keladi. Registrlar axborotni xotirada saqlashdan tashqari ular quyidagi vazifalarni ham bajaradi.

1. 
   Sonning kodini o‘zgartirish;
   
2. 
   2) Axborotni o‘ngga va chap istalgan razryadga surish;
   
3. 
   3) Ketma-ket kodlarni parallel kodlarga almashtirish va aksincha;
   
4. 
   4) Ayrim mantiqiy amallarni bajarish;
   
5. 
   Registrlar axborotni yozish usuliga qarab ketma-ket va paralel registrlarga bo‘linadi. Registrda axborotni qabul qilish, siljitish va uzatish boshqaruvchi impulslar yordamida amalga oshiriladi. Boshqaruvchi impulsli signallar konyuktorlar orqali registrlarga tushadi.
   Registrlar axborotni uzatish usuliga qarab 2 turga bo’linadi:
   1)xotira (siljitmaydigan) registr;
   2)siljituvchi registr.
   

11.RTOS nima? Uning qandya turlari mavjud? Unga misollar keltiring.
RTOS (Real-Time Operatsion System) Bu, uning nomidan ko'rinib turibdiki, real vaqtda operatsion tizim. Bu vaqt almashish operatsion tizimlaridan farqi shundaki, siz chiqish natijalari tizim kiritishlari asosida ma'lum bo'lgan va ma'lum bir vaqtda sodir bo'ladigan muhitda ishlaysiz. Shuning uchun ular aniq vazifalarni boshqarish uchun ko'proq prognozli va barqarordir va jarayonlar odatda xotirada doimiy joylashadi (vaqt taqsimlash jarayonlarida rejalashtiruvchi kerak bo'lganda asosiy xotiradan yuklaydi va tushiradi).Operatsion tizim apparat va kompyuter foydalanuvchisi o'rtasidagi interfeysdan boshqa narsa emas. Boshqacha qilib aytganda, operatsion tizim - bu kompyuterning apparat qismlaridan foydalangan holda foydalanuvchi buyruqlari bo'yicha ishlaydigan dasturiy ta'minot.Operatsion tizim xotirani boshqarish, jarayonni boshqarish, fayllarni boshqarish, resurslarni taqsimlash (bu shartlarni keyinroq tushuntiraman) va hokazo xizmatlarni taklif qilishda asosiy rol o'ynaydi.Operatsion tizimlarga Windows misol bo'la oladi. Linux, UNIX, apple leopard, Novel Netware, Solaris va boshqalar. Bu operatsion tizimlarning barchasi umumiy maqsadli operatsion tizimlarga (GPOS) kiradi.Haqiqiy vaqtda operatsion tizimga qaraydigan bo'lsak, operatsion tizim (RTOS) ham operatsion tizim bo'lib, u tizimning apparati va foydalanuvchi o'rtasida interfeys vazifasini ham bajaradi. RTOS shuningdek, fayllarni boshqarish, jarayonni boshqarish, xotirani boshqarish va hokazo funktsiyalarni bajaradi. Agar RTOS umumiy maqsadli operatsion tizim (GPOS) kabi bir xil funktsiyalarni bajarsa, unda nima farqi borligiga shubha qilasiz? RTOS va uning farqlariga kirishdan oldin biz xotirani boshqarish, jarayonni boshqarish, fayllarni boshqarish, uzilishlar kechikishi, qurilmalarni boshqarish, real vaqt tizimlari va boshqalar kabi tushunchalarni tushunishimiz kerakVaqti-vaqti bilan qismlarni burg'ulash uchun dasturiy ta'minotni bajarish uchun mas'ul bo'ladi. Agar operatsion tizimning rejalashtiruvchisi real vaqtda ishlamagan bo'lsa, ehtimol u g'alati vaqtlarda ishlaydi, bu esa burg'ulashning o'z vaqtida bajarilmasligiga olib keladi.
12.O’rnatilgan tizimlarning dizaynini qurishda tasir etuvchi omillarni sanag va tushuntiring.
O’rnatilgan tizimlarning dizaynini qurishda tasir etuvchi omillar quyidagilardir:
Tizimni ishlatish maqsadlari va funksiyalari
Tizimni ishlatish uchun zarur bo’lgan resurslar (energiya, xotira, protsessor kuchi va h.k.)
Tizimni ishlatish uchun zarur bo’lgan interfeyslar (kompyuter bilan aloqa o’rnatish uchun portlar va h.k.)
Tizimni ishlatish uchun zarur bo’lgan dasturlar va xizmatlar
Tizimni ishlatish uchun zarur bo’lgan qo’llanmalar va qurilmalar
Tizimni ishlatish uchun zarur bo’lgan xavfsizlik tadbirlari