Orol dengizi muammosi va uni xal qilish

Orol dengizi kecha bugun ertaga
REJA:
Kirish
I Bob Orol dengizi kecha bugun ertaga.
1.1 Ekologik vaziyat keskinlashishining asosiy omillari.
1.2 Orol dengizi ]qurigan tubining hozirgi ahvoli.
II Bob Orol mintaqasi ijtimoiy ekologik buxroning sabablari.
2.1 Orol va Orol buyi muammolarini hal etish yo`llari.

Xulosa

Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish

Hozirgi zamonning eng yirik global ahamiyatga ega ekologik fojeasi, Markaziy Osiyo mamalakatlari va uning 60 millionlik xalqini tashvishlantirib kelayotgan Orol dengizi muammosining ekologik, ijtimoiy-iqtisodiy va gumanitar salbiy oqibatlari mintaqaning barqaror rivoji, genofondi va kelajak avlodiga tog’ridan-tog’ri tahdid manbai bo’lib kelmoqda. Orolbo’yi muammosi bevosita Turkmaniston, Qozog’iston va O’zbekiston, hamda bilvosita Tojikiston va Qirg’iziston hududlarini qamrab oladi.
Orolbo’yi hududi o’zining xilma-xil hayvonot va o’simlik dunyosiga ega bo’lib, ushbu havzada 38 turdagi baliq va kamyob hayvonlar mavjud bo’lgan. Jayronlar 1 million boshgacha, flora 638 turdagi kamyob osimliklarni tashkil etgan.
Orol dengizi 1960 yilgacha eng yirik yopiq suv havzalaridan biri bo’lgan, hududi 68,9 ming kv. km, suv miqdori 1083 kub km, uzunligi 426 km, kengligi 284 km va eng chuqur joyi 68 metrni tashkil qilgan.
Orol dengizi mintaqa iqtisodining rivoji, sanoati, aholining ish bilan bandligi va barqror ijtimoiy infratuzilmani shakllanishida muhim ahamiyatga ega bo’lgan. Avval ushbu dengiz baliq yetishtirish bo’yicha dunyodagi ilg’or maskanlaridan biri hisoblangan bo’lib, Orolbo’yi havzasidagi yillik baliq ovlash hajmi 30-35 ming tonnani tashkil qilgan. Orol dengizi qirg’oqlarida yashovchi aholining 80 foizidan ko’prog’i baliq ovlash va baliq mahsulotlarini tayyorlash va yetkazish bilan band bo’lgan. Amudaryo va Sirdaryo deltalarining unumdor yerlari, hamda serhosil yaylovlari 100 mingdan ziyod odamlarning chorvachilik, parrandachilik bilan mashg’ul bo’lishini, hamda ularning qishloq xo’jaligi mahsulotlarini yetishtirishlarini ta’minlagan.
Shuningdek, Orol dengizini havzaning iqlimini tartibga solishdagi, hamda butun mintaqada ob-havoning keskin o’zgarishini yumshatishdagi vazifasi aholi turmushi sharoitlariga, qishloq xo’jaligi va ekologiyaga ijobiy ta’sir ko’rsatardi. Qish faslida mintaqaga kirib keladigan ulkan havo oqimi iliq, yoz faslida esa Orol dengizi akvatoriyasida iqlim salqin holatda bo’lgan.