O‘rta asrlar g‘arb va sharq adabiyoti reja

Farididdin Attor. Farididdin Attor (1145-1221- Nishopur) shoir, nosir va orif zotdir. Otasi attor va tabib bo‘lib, shoirning Attor nomi bilan mashhur bo‘lishi va uni adabiy taxallus qilib olishi shu bilan bog‘liq. Yoshligida ilm olishga qiziqqan Muhammad adabiy, diniy, hikmatu kalom, nujum, tib va dorishunoslik fanlarini chuqur o‘zlashtirib, o‘z davrining peshqadam kishilaridan bo‘lgan.

F. Attor Najmiddin Kubroning muridi shayxlar shayxi Majdiddin Bag‘dodiy qo‘lidan darveshlik xirqasini kiyib, kubraviya tariqatining davomchisi bo‘lgan. (J.Rumiyning otasi ham Majdiddin Bag‘dodiy muridlaridan edi).

F.Attor juda sermahsul shoir bo‘lib, 40 dan 190 gacha asar yozgani naql qilinadi. Ular orasida “Mantiq ut-tayr”, “Ilohiynoma”, “Asrornoma”, “Javhar uz-zot”, “Ushturnoma” asarlari mashhurdir.

Attor J.Rumiyga “Asrornoma” asarini taqdim etib, Rumiyning kelajagini bashorat qiladi. Navoiy bolaligida “Mantiq ut-tayr” ni yod olib, umrining oxirlarida unga javob o‘laroq “Lison ut-tayr” asarini bitgan. Bulardan Attor daho bolalarni ilhomlantirib, yetishtirish xususiyatiga ega ekanligi ayon bo‘ladi.

Jaloliddin Rumiy: “Attor ruh ediyu Sanoiy uning ikki ko‘zi. Biz Sanoiy va Attor izidan keldik”, degan iqrori bejiz emas.