O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi u. I. Inoyatov, S. D. Yusupova, F. R. Salimbekova buxgalteriya hisobi

1-son jurnal order


20__ yilning may oyi uchun.


5010-«Milliy valutadagi pul mablag‘lari» schyotining krediti va quyidagi


schyotlari debeti

			Debetlanuvchi schyotlar				Jami
Sana
	5110	6710	4220	4890
01-04	–	–	150000	–	–	–	150000
05-08	200000	–	–	–	–	–	20 000
09-10	–	2170000	–	–	–	–	2170000
11-31	100000	–	–	26400	–	–	126400
Jami	300000	2170000	150000	26400	–	–	2646400

1-vedomost


5010-«Milliy valutadagi pul mablag‘lari» schyotining debeti va quyidagi


schyotlari krediti

Oy boshidagi qoldiq — 19000 so‘m

Sana		Kreditlanuvchi schyotlar								Jami
	5110		4730		4220
01-04	2 170 000		–		19 800	–		–	–	2 189 800
09-10	300 000		–		–	–		–	–	300 000
11-31	250 000		28 800		–	–		–	–	278 800
Jami	2 720 000		28 800		19 800			–	–	2 768 600
							Oy oxiriga qoldiq: 141200 so‘m

1-jurnal order va 1-vedomostga yozish uchun kassirning hisoboti asos bo‘lib hisoblanadi.

Kassadagi doimiy saqlanadigan naqd pul miqdori bank bilan kelishilgan holda belgilanadi. Ma’lum muomalalar (ish haqi, nafaqa) uchun olinadigan naqd pullar 3 kungacha (olingan kundan boshlab) saqlanishi mumkin.

Kassa hujjatlarida tuzatish, o‘chirib yozishga ruxsat berilmaydi. Korxona, muassasa va tashkilotlardagi ayrim muomalalarni tezkorlik

bilan amalga oshirish uchun hisobdor shaxslar xizmatidan foydalanadilar.

22

Ular korxona xodimlari bo‘lib ma’muriy xo‘jalik muomalalarini amalga oshirish va xizmat safariga borish uchun kassadan naqd pul oladilar. Bu shaxslarning ro‘yxati rahbar tomonidan tasdiqlanadi.

Xo‘jalik sarflari uchun ishlatiladigan naqd pullar korxonaning tasdiqlangan chegara (smeta) summasida, xizmat safari sarfi esa buyruqqa asosan safar guvohnomasi ko‘rsatilib, hisoblangan summada borish-kelish yo‘l xarajatlari, kunlik sarflari, tunash xarajatlari ko‘rsatiladi.

Bu sarflarning maqsadga muvofiqligi yuqori mansabdor shaxslar tomonidan tasdiqlanadi. Hisobdor shaxslar muomala sodir bo‘lgandan keyin 3 kun ichida hisobot tuzishlari lozim. Qoldiq summalari kassaga topshiriladi, ortiqcha sarf qilingan bo‘lsa, kassadan farq summa beriladi. Agarda shaxslar o‘z vaqtida hisobot bermasalar, bu summalar ularning ish haqidan ushlab qolinadi.

2.2. BANKDAGI HISOB-KITOB VA VALUTA SCHYOTLARIDA PUL MABLAG‘LARINI HISOBGA OLISH

Har bir tashkilot tuzilayotgan vaqtda o‘zining pul mablag‘larini va naqd pulsiz muomalalarini yuritish maqsadida davlat va tijorat bankida hisob-kitob schyotini ochadi. Bankda schyot ochish uchun tashkilotlar quyidagi hujjatlarni taqdim etishlari kerak:

1. 
   Schyot ochish uchun ariza.
   

2. 
   Davlat vakolatli organlari tomonidan korxonalar, tashkilotlarning yagona davlat ro‘yxatiga kiritilganligi to‘g‘risidagi notariusda tasdiq-langan guvohnomaning ko‘chirmasi.
   

3. 
   Yuqori organ yoki ta’sischilar majlisida tasdiqlangan ustav yoki nizomdan notariusdan tasdiqlangan ko‘chirma.
   

4. 
   Davlat ro‘yxatidan o‘tganligi to‘g‘risidagi hujjat.
   

5. 
   Soliq organidan ro‘yxatdan o‘tib idensifikatsiya nomeri berilganligi to‘g‘risidagi ma’lumot.
   

6. 
   Imzo namunalari va muhrning izi tushirilgan kartochka.
   

Hisob-kitob schoti aktiv 5110-schyotida yuritilib, pul mablag‘larining harakati, holati haqidagi ma’lumotlarni umumlashtirib boradi.

Hisob-kitob schyotining debetida pul mablag‘larining kelib tushishi, kreditida esa pulning o‘tkazilishi yoki sarflanishi aks ettiriladi. Bu schyotda yozuvlar bankning ko‘chirmasiga asosan amalga oshiriladi.

Pulning tushumi va o‘tkazilishi quyidagi hujjatlarga asosan amalga oshiriladi;

1. To‘lov topshiriqnomasi.

23

2. 
   To‘lov talabnomasi.
   

2. 
   Inkassa topshiriqnomalari.
   

2. 
   Pul cheki.
   

2. 
   Pul badallari haqidagi e’lon.
   

To‘lov topshiriqnomasi korxonaning o‘ziga xizmat ko‘rsatuvchi bankka o‘z schyotidan muayyan summani boshqa korxonaning va shu bankdagi yoki ana shu shaharda yoxud boshqa shaharda joylashgan bank muassasasidagi schotiga o‘tkazish to‘g‘risidagi topshirig‘i hisob-lanadi. Bunda to‘lovchi bankka belgilangan shakldagi blankda topshiriq-noma taqdim etadi.

Topshiriqnomalar yozilgan kun — 1 kun davomida amal qiladi. Tomonlarning kelishuviga ko‘ra topshiriqnomalarga asoslangan

to‘lovlar muddatli, muddatdan oldin va muddati uzaytirilgan bo‘lishi mumkin.

Muddatli to‘lov quyidagi variantlarda amalga oshiriladi:

— bo‘nak to‘lovi, ya’ni tovarlarni yuklab jo‘natish yoki xizmatlar ko‘rsatishdan oldin;

— tovar yuklab jo‘natilganidan so‘ng, ya’ni tovarni to‘g‘ridan to‘g‘ri akseptlash yo‘li bilan;

— yirik bitimlarda qisman to‘lovlar.

To‘lov talabnomasi hisob-kitob hujjati bo‘lib, mol yetkazib beruvchi (yuk jo‘natuvchi) va vositalarni boshqa oluvchilarning to‘lovchiga muayyan summani bank orqali to‘lash to‘g‘risidagi talabini o‘z ichiga oladi.

To‘lov talabnomalari bilan hisob-kitob qilish zarurati O‘zbekiston Respublikasi hukumati tomonidan, yuzaga kelgan moliyaviy vaziyatdan va to‘lovlarni ta’minlash zaruratidan kelib chiqib belgilanadi.

To‘lov talabnomalari bilan hisob-kitob qilishda vositalarni oluvchi unga xizmat ko‘rsatuvchi bankka inkassa uchun to‘lovchidan muayyan summani bank orqali to‘lash talab qilingan hisob-kitob hujjatini taqdim etadi.

To‘lovchilarning akseptli yoki akseptsiz talabli hisob-kitoblari korxonalar o‘rtasida yuklab jo‘natilgan (berilgan) tovarlar, bajarilgan ishlar va ko‘rsatilgan xizmatlar uchun, boshqa to‘lovlar bo‘yicha esa – amaldagi qonunlar yoki shartnomada ko‘zda tutilgan hollarda qo‘llanadi, talabnomada mazkur to‘lov shaklini belgilagan tegishli me’yoriy hujjat, shartnoma bandiga, albatta, havola qilinishi kerak.

Olingan aksept belgilangan hisob-kitoblarda talabnoma aksept muddati tugagan kunning ertasiga to‘lanadi.

24

To‘lovchi unga xizmat ko‘rsatadigan bank muassasasiga mazkur bank muassasasi talabnomani olgan kundan so‘ng 3 kun davomida, talabnoma kelib tushgan kunni hisobga olmaganda, akseptdan voz kechishi to‘g‘risida aytish huquqiga ega.

Zarurat tug‘ilganda korxonaning so‘roviga binoan bank muassasasi rahbari talabnoma aksepti muddatini 10 kunga qadar uzaytirishi mumkin.

Inkassa topshiriqnomalariga binoan to‘lovlar hisobi korxonalar schyotlaridagi mablag‘larni ular roziligisiz hisobdan o‘chirishning quyidagi hollarida qo‘llanadi: budjetga to‘lovlar bo‘yicha boqimandalar, jarimalarni undirishda va mablag‘larni hisobdan o‘chirishning so‘zsiz tartibi belgilangan boshqa hollarda: undiruvchilarning farmoyishlari bo‘yicha; ijro etish va unga tenglashtirilgan hujjatlar bo‘yicha.
Mablag‘larni schyotlardan so‘zsiz tartibda hisobdan o‘chirish undiruvchilarning to‘lov talabnoma-topshiriqnomasi blankida taqdim etiladigan farmoyishlari asosida amalga oshiriladi.

Mijoz (korxona) chek daftarchalarini unga xizmat ko‘rsatuvchi bank muassasasidan oladi. Mehnatga haq to‘lash, pensiyalar, kasallik varaqasi bo‘yicha nafaqalar, mukofotlar, xizmat safarlari va xo‘jalik xarajatlari uchun naqd pullarni bank cheki asosida korxonaning hisob-kitob schyotidan shu korxona kassasiga beradi.

Pul cheki korxonaning hisob-kitob schyotidan chekda ko‘rsatilgan naqd pul summasini berish to‘g‘risida bankka bergan farmoyishidan iborat. Chek siyohda yoki sharikli ruchkada to‘ldiriladi. Unda summa, chek berilgan vaqt, oluvchining nomi, shuningdek, olingan summaning nima maqsadda ishlatilishi ko‘rsatiladi.