O`rta Osiyolik notiqlar Beruniy Xorazmiy

xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
O`rta Osiyolik notiqlar Beruniy Xorazmiy

Mavzu:Navoiyning Majolis un nafois asarida voizlar haqida malumot 2.Notiqlik va nutq maat turlaridan biri notiqlik dastlab Misr,Assuriya,Vavilon kabi qadimiy davlatlarda taraqqiy topgan botarildi.Perikl,Kleon, Lisi,Demosfen,Gipperid kabi davlat arboblari notiqlikni santardilar.Shu bois notiqlik sanliqdir. Notiqlik sanlumotlarni Gomerning Ilyada va Odisseyadostonlaridan olish mumkin .Sinegorlar va Logograflar o`sha paytlarda yetishib chiqqan.Sinegorlar sud jarayonida jabrlanuvchilarning manfaatlarini ko`zlab nutq so`zlaydigan professional notiqlar bo`lgan. Notiqlik san`ati tarixixda O`rata Osiyo notiqligi alohida o`rin tutadi.Bu yerda qadimda notiqlik sanariy,Imom al-Buxoriy,Motrudiy kabi kodaniyatning 15-16-asrlarda ham yuksak darajada bolumot bera oladigan va bizgacha yetib kelgan yagona sardir.

O`rta Osiyolik notiqlar Beruniy Xorazmiy

Aristotel ritorikasi

Qadimgi yunon notiqligi tarixi haqida

to`la manaviy va lisoniy boylikdir.Bu boylikning tarkibiy qismlaridan birini alloma shoir asarlarida uchraydigan nutq manolarda qo`llangani ilmiy tadqiqotlarda atroflicha taqlil qilingan.

Alisher Navoiy notiqlik sanz bir murshid va ogoh ishidur va aning masz orqali kishilarga tasir eta olsin:Voiz uldurki,majlisghatidan chiqqan shaqiy

Alisher Navoiy ijodida nutq matibor g`oyat kuchli.Shoirning nutq madaniyati va odobiga edaniyati va odobiga borasidagi fikrlari bunga doir ishda ikki katta guruhga bo`lib tadqiq qilgan:

1.Navoiy nutq madaniyati va odobini buzadigan salbiy omillar haqida.

Hazrat Navoiy zamonasining notiqlik san`ati namoyondalaridan to`rt atoqli siymoni tilga oladi.Ular Xoja Muayyad Mehnagiy,Mavlono Riyoziy,Mavlono Husayn Voiz,Mavlono Muin Voizdir.

Hazrat Navoiy zamonasining notiqlik san`ati namoyondalaridan to`rt atoqli siymoni tilga oladi.Ular Xoja Muayyad Mehnagiy,Mavlono Riyoziy,Mavlono Husayn Voiz,Mavlono Muin Voizdir.

Ey so`z bila qilg`on ofarinish og`oz

Ey so`z bila qilg`on ofarinish og`oz

Insonni aroda aylagon mahrami roz.

Chun kun fayakunsafhasiga bo`ldi tiroz,

Qilg`on oni nutq ila boriding mumtoz.

Avvalu oxiringga solg`il ko`z,

Bil ham avval so`zu ham oxir so`z.

A.Navoiy

O`rta Osiyoda nutq madaniyati va notiqlik san`ati tarixini o`rganishda

O`rta Osiyoda nutq madaniyati va notiqlik san`ati tarixini o`rganishda

Alisher Navoiyning ilmiy-badiiy merosi muhim o`rin tutadi.

Shoirning Badoiyinolarida,voiz esa pand-nasihat

qiluvchi ma ul bidoya)

Navoiy o`lsa kerak piri dayr bazmida xos,

Ne desa desun ani va`z ichindagi oma

(Navodir un-nihoya)

Mutafakkir Majalis un-nafoisasarida Mavlono Husayn Voiz Koshifiy haqida malumot berilgan,uning viloyat qozisi ekanligi,minbarda vturib varlarini berilib,zavq-shavq bilan o`qishi haqida yozilgan.

Manbalarda keltirilishicha, Mavlono Voiz Koshifiy

• Manbalarda keltirilishicha, Mavlono Voiz Koshifiy
• Alisher Navoiyning zamondoshi,do`sti va shogirdi bo`lgan.Uning
• Futtuvatnomai sultoniy
• Axloqiy Muhsiniy
• Javohir ut-tafsir asarlari odob-axloq masalalariga bag`ishlangan.Yaxshi notiq bo`lgan.

Alisher Navoiy va Husayn Bayqaroasarlarini xalq oldida Voiz Koshifiy o`qib bergan.

Voizki,dastyorsiz o`lmas suxangizor,

Voizki,dastyorsiz o`lmas suxangizor,

Anga yorodu munga ayolg`uvchi hukmi bor.

Tengri so`zin ayolg`uvchi bo`lmay der olmag`ay,

Bir soz bo`lsa ham karakul qilg`ay ixtiyor

Hazrat Alisher Navoiy bu aytganlari R.Rasulov va boshqalar tomonidan yozilganNotiqlik madaniyati va notiqlik san`ati o`quv qo`llanmasida quyidagicha izohlanganVoiz Haq so`zini targ`ib qilish,Payg`ambar so`zidan chetga chiqmaslik kerak,eng avval uning o`zi Haq va Payg`ambar yo`liga kirishi,so`ngra esanasihat bilan elni ham shu yo`lga solishi lozim

Foydalanilgan adabiyotlar:

Foydalanilgan adabiyotlar:

1.Alisher Navoiy Majalis un-nafois

2.B.Jalilov va boshqalar .O`zbek adabiyoti.T-2006.

3.Hayitmetov A,Alisher Navoiyning adabiy tanqidiy qarashlari.T-1959

4.Zarnews sayti

http://fayllar.org