O‘simliklarning atrof muhit va ekologik omillar bilan o‘zaro munosabati

O‘SIMLIKLARNING ATROF MUHIT VA EKOLOGIK OMILLAR BILAN O‘ZARO MUNOSABATI

Muhit va ekologik omillar

• Muhit va ekologik omillar
• Yashash muhiti deb tabiatning bir-biriga ta’sir qiluvchi tirik mavjudotlar bilan qoplangan qismiga aytiladi.
• Yashash sharoiti hayot uchun kerakli omillar yig‘indisidan iborat bo‘lib, bularsiz organizmlar yashay olmaydi.
• Muhit elementlarining turlar moslashish reaksiyasini chaqiruvchi omillari ekologik omillar deyiladi.
• Organizmlar murakkab va o‘zgaruvchan dunyoda yashab, ular o‘z hayotini asta-sekin shunga moslashtirib boradi.

Evolutsion taraqqiyot davomida organizmlar to‘rtta asosiy hayot muhitini o‘zlashtirgan.

• Evolutsion taraqqiyot davomida organizmlar to‘rtta asosiy hayot muhitini o‘zlashtirgan.
• Ulardan birinchisi-suv muhiti. Hayot suvda paydo bo‘lgan va tarqala boshlagan.
• Keyinchalik tirik organizmlar yer-havo muhitini egallagan.
• Tuproq alohida hayot muhiti hisoblanadi.
• Hayotning o‘ziga xos to‘rtinchi muhiti bu tirik organizm tanasidir
• Organizmlarning muhitga moslashuvi adaptatsiya deyiladi (lotincha "adaptasio" — moslashuv).
• Moslashuv tiriklikning asosiy xususiyatlaridan biri bo‘lib, mavjudotlarning yashab qolishi va ko‘payishini ta’minlaydi.
• Sharoitga moslashuv hujayradan tortib har xil ekologik sistema faoliyatigacha bo‘lgan darajada vujudga keladi.

Muhit-ayrim organizmlar, populatsiyalar yashaydigan, ularning holatiga, rivojlanishiga kо‘payishiga bevosita yoki bilvosita ta’sir kо‘rsatadigan tirik va о‘lik tabiatning barcha sharoitlariga aytiladi.

• Muhit-ayrim organizmlar, populatsiyalar yashaydigan, ularning holatiga, rivojlanishiga kо‘payishiga bevosita yoki bilvosita ta’sir kо‘rsatadigan tirik va о‘lik tabiatning barcha sharoitlariga aytiladi.
• Ekologik omillar deb, muhitning mavjudodlarga ta’sir qiluvchi ayrim elementlariga aytiladi.
• Ekologik omillar quyidagi guruhlari ajratiladi:
• Abiotik omillar.
• a) iqlim omillari-yorug‘lik, harorat, namlik;
• b) edafik omillar-tuproqning mexanik va kimyoviy tarkibi, uning fizik xususiyatlari;
• v) orografik omillar-relef sharoitlari