Osiyo xalqaro universiteti ijtimoiy va texnika fakulteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS
TA’LIM VAZIRLIGI
OSIYO XALQARO UNIVERSITETI
IJTIMOIY VA TEXNIKA FAKULTETI

“IQTISODIYOT NAZARIYASI”

fanidan
KURS ISHI
MAVZU: Aholi turmush darajasi ko'rsatkichlari.

Bajardi: _______ ________ guruh talabasi ____________________________
(imzo) ( Ism, familya, sharifi)


Kurs ishi himoya qilingan sana “___” _________________ 2023 y.
Baho “___” _____________
Ilmiy rahbar: ___________ _________________________
(imzo) ( Ism, familya, sharifi)
Komissiya a’zolari: ___________ _________________________
(imzo) ( Ism, familya, sharifi)
___________ _________________________
(imzo) ( Ism, familya, sharifi)
Buxoro-20223 yil
MUNDARIJA
KIRISH
I BOB: Aholining turmush darajasi va uning daromadlari.

1. 
   Turmush darajasi tushunchasi va uning ko’rsatgichlari tuzishi.
   
2. 
   Aholi daromadlari va ularning turlari.
   
3. 
   Yashash minimumi va istemol savati.
   

II BOB: Aholining turmush darajasini baholash va uning statistikasi.
2.1. “Turmush darajasi” atamasining ta'rifi va guruhlari. Kuzatuv va ko'rsatkichlar dalolati.
2.2. Aholining turmush darajasi statistikasi.
XULOSA.
ADABIYOTLAR RO‘YXATI.

Kirish.
Kurs ishining umumiy tavsifi.
O’zbekistonning ijtimoiy yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotiga ơ’tishining asosiy maqsadlaridan biri aholi turmush darajasini va sifatini oshirish hamda ijtimoiy soha yơnalishlarini barqaror rivojlanishini ta'minlash hisoblanadi. Dunyo mamlakatlarining ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi tajribasidan ma'lumki, mamlakatning iqtisodiyoti uni rivojlantirishning ob'ektiv qonuniyatlari, mavjud iqtisodiy imkoniyatlar, ushbu davlatda yashayotgan xalqning ơ’ziga xos turmush tarzi, taffakkuri, milliy qadriyat va an'analari, iqtisodiy extiyojlaridan kelib chiqgan xolda puxta ishlab chiqilgan iqtisodiy siyosat orqali amalga oshiriladi.
Mustaqillikning dastlabki kunlaridan mamlakatimizning ijtiomiy-iqtisodiy tarraqiyotini belgilab olishda xar tomonlama tơ’g’ri yo’l tutilgani, xalqimizning xayotiy manfaatlarini chuqur va xaqqoniy aks ettirgani bajarilayotgan ishlarining natijasidir.
Prezidentimiz Sh.M.Mirziyoyev ta’kidlaganlaridek, yurtimizda yashayotgan har qaysi inson millati, tili va dinidan qat'iy nazar, erkin, tinch va badavlat umr kechirishi, bugungi hayotdan rozi bơlib yashashi – bizning bosh maqsadimizdir. Mamlakatimiz taraqqiyoti va xalqimiz farovonligi birinchi navbatda ijtimoiy sohadagi islohotlarimiz samarasi bilan chambarchas bog’liq. Yoshlarimizga munosib ta'lim berish, ularning ilm-fanga bơlgan intilishlarini rơyobga chiqarishimiz kerak. Shu maqsadda, maktabgacha ta'lim tizimini rivojlantirishimiz, ơ’rta va oliy ơquv yurtlarining moddiy-texnik bazasini, ilmiy va ơquv jarayonlari sifatini tubdan yaxshilashimiz kerak. Xalqimiz salomatligini mustahkamlash, soğlom turmush tarzini qaror toptirish, biz uchun hayotiy muhim masaladir.
Nogironligi bơlgan shaxslar, boquvchisini yơqotganlar, yolğiz keksalar, umuman, kơ’makka muhtoj qatlamlarni qơ’llab-quvvatlash, albatta, ustuvor vazifamiz bơlib qoladi.
Ushbu kơzda tutilgan vazifalarni amalga oshirish uchun aholining ish xaqi va daromadlarini izchil va oldindan oshirib borish xamda iste'mol bozorida narxlar indeksining nomutanosib ơsishini oldini olishga doir chora-tadbirlarni qơllashimiz zarur.
Aholining daromadlari aholi uchun shaxsiy ehtiyojlarini qondirishda, muhim manba bơlib xizmat qiladi. Shu sababli statistikaning turmush tarzini tavsiflovchi kơ’rsatkichlar kompleksida aholi daromadlari kơrsatkichlari aloxida ơ’ringa ega. Aholi daromadlariga quyidagilarni kiritishimiz mumkin:
- mexnati uchun olgan ish xaqi va boshka tơlovlar;
- individual mexnat xamda tadbirkorlik faoli tidan daromad;
- nafaqa, stipendiya va boshqa sotsial transfertlar, mulk daromadlari, renta, divident, ijara daromadlari;
- tuqlar, vorislik, suğurta, qishloq xơjalik maxsulotlari sotishdan tushumlar va boshqalar.
Aholi turmush darajasi sifatiga ta'sir kơrsatuvchi eng asosiy omillardan biri aholining umumiy va jon boshiga tơğri keladigan daromadlari hisoblanadi. Aholining umumiy daromadlariga pul daromadlari va natura kơrinishidagi daromadlar kiradi. Xalqaro statistika amaliyotiga muvofiq, umumiy daromad “birlamchi daromad” va “transfertlardan olingan daromadlardan” tashkil topadi. Birlamchi daromad sa, ishlab chiqarishdan olingan daromadlar va molmulkdan olingan daromadlarga bơlinadi. Transfertlardan olingan daromadlar ơz
ichiga ijtimoiy transfertlar (pensiya, stipendiya va x.k.) va boshqa joriy
transfertlarni qamrab oladi.
himoya qilib borildi.
Yalpi ijtimoiy kafolatlar tizimdan ishonchli ijtimoiy kafolatlari va aholini ijtimoiy qo’llab-quvvatlash tiziiga izchillik bilan o’tish-ijtimoiy siyosati amalga oshirishga, ijtimoiy himoya vositasini kuchaytirishda sifat jihatdan yangi bosqich boshlanishini bildiradi.
Mamlakatimizda ijtimoiy sohaga yo’naltirilgan mablag’lar davlat byudjetining umumiy xarajatlariga nisbatan 2006 yilda 51,9 foizni, 2007 yilda 53 foizni 2009 yilda 54,6 foizni, 2009 yil 56,3 fozni tashkil etgan bo’lsa, 2010 yilda 59,1 foizni yetkazish rejalashtirilgan.
Mamlakatda 2008 yilda ijtimoiy inftuzilma bo’yicha qilingan ishlar salmoqli bo’ldi. Ya‘ni, “Ijtimoiy soha ob‘ektlarini qurish va foydalanishga topshirish masalalariga ustuvor ahamiyat berilishi natijasida 113 ming 200 o’quvchiga mo’ljallangan 169ta kasb-hunar kolleji va 14 ming 700 o’rinli 23ta akademik litsey qurildi va rekonsturuktsiya qilindi. Shu bilan birga, 69ta yangi maktab barpo etildi va 582ta maktab kapital rekonstruktsiya qilindi. Shular qatorida 184ta bolalar sport inshooti, 26ta qishloq vrachlik punkti va 7 million 240 ming kvadrat metr to’rar joy binolari va boshqa ob‘ektlar qo’rildi”[1]
Bularning barchasi mamlakat aholisini ijtimoiy har tomonlama qo’llab-quvvatlash va himoya qilish, uning turmush farovonligini oshirishda muhim ahamiyat kasb etadi.
Xullas, islohotlar davridagi davlat aholining muhtoj tabaqalarni qo’llav-quvvatlash bilan birga, o’z mehnat faoliyati orqali oilasining farovonligini ta‘minlashga haraqat qilayotgan kishilar uchun teng sharoit va qo’lay imkoniyat yaratib bormoqda.