Osmon sferasining asosiy nuqtalari va aylanalari

Yulduzlarning surilma kartasi bilan ishlash
O’quvchilarga,uyda yulduzlar osmonining surilma kartasini uning qoplamasi bilan birga tayyorlash taklif etiladi.Montaj qilish bo’yicha instruksiya karta bilan qo’shib chop etilgan. Shunga qaramay, o’quvchilarga qoplama aylanadagi ovallarning qaysi biri bo’yicha kesish kerakligini tushuntirish kerak.O’quvchilar bu ovalni qalam bilan darsning o’zidayoq belgilashlari,o’qituvchi esa uning to’g’ri belgilaganligini tekshirishi lozim.
Ekvatorial koordinatalar bo’yicha hisob olish jarayonini o’quvchilar uchun juda qiziqarli bo’lishiga erishish kerak. Ekvatorial koordinatalarini toppish uchun quyidagi bir qancha yulduzlarni o’quvchilarga taklif etish zarur:
1) Sirius (Katta itning alfasi)-osmonning eng yorug’ yulduzi va maktab kartasiga tushirilgan yulduzlar ichida Yerga eng yaqinidir(9 yoy);
2) Aravakashning epsuloni –tekshirilgan yulduzlar ichida eng yiriklaridan biri (200 Quyosh diametri) ;
3) Kitning tausi – yaqindagi yulduzlar ichida Quyoshga eng o’xshash yulduz;
4) Orionning betasi (Rigel) – kartaga tushirilgan yulduzlar ichida eng uzog’i (1100 yoy).
Odatda yechilishiga ko’p vaqt talab qiladigan teskari masalalar mohiyatiga ko’ra shunday masalalarki, ularda quyidagi berilgan koordinatalar bo’yicha ob’ektlarni kartadan o’rnini va qaysi yulduz turkumiga tegishli ekanligini aniqlash talab etiladi:
5) darslikning muqovasida tasvirlangan M-31 (Messe-31) galaktikasi (koordinatalari );
6) Galaktikamiz markazi yoki Стрелец A (Qavs A) – radionurlanishining manbai ( );
7)”Конская голова” (“Ot boshi”) chang tumanligi darslikdagi 89-rasm );
8) Qisqichbaqasimon tumanlik ( darslikdagi 80-rasm);
9) “Baliqchi to’ri”(darslik oxiridagi farzatsdagi rangli fotografiya; );
Mana bu masalalarni yechish ham foydali;
10) 22 iyunda Quyoshning ekvatorial koordinatalari
Bu kuni Quyosh qaysi yulduz turkumida bo’ladi ?
11) 22 dekabrda Quyoshning ekvatorial koordinatalari .
Bu kuni Quyosh qaysi yulduz turkumida bo’ladi ?
12) Ekvatorial koordinatalari quyidagicha bo’lgan yulduzlar qaysi yulduz turkumlarida yotadi:
a) ;
b) ;
v) ;
Bu yulduzlarning xususiy nomlari qanday ?