Oxirgi variant davrlarga bo`lingan

Mazdak harakatining paydo bo'Iishi va uning asosiy g'oyalari. Mazdak xarakati V asr oxiri va
VI boshlarida Eronda kutarilgan.Uning ta'minota yaxshilikning yomonlikka karshi galabasini ta'minlash
uchun kon tukilishini takozo etar edi. Mazdak «Xamma odamlar tengdir va tengsizhkka barxam berish keraq
buning uchun boyiarning er va mulklarini tomb olish kerak» deb targib kildi. «Barcha ne'matlar tepa-teng
tarkatilmogi lozim - deb xitob kilardi. Zero xamma xam xudonikg kulidir, xamma xam bir xil narsaga
muxtojdir.Mazdakning bayon ettan xadislari kata muvaffakiyat kozonadi Mazdakchilaming xarakatlarida bir
gala och-yalangoch odamlarning boy-bayotlardan omborlarini vayroon kilishdan boshlandiDiska vakt ichida
kuzgalgan butun mamlakatni kamrab oldn.Mazdak boyiarning mulkini tortib olib, uni kashshoklarga
taksimlaydi. 523 yilda kuzgolonchilar ommaviy tarzda kirgin-barotga duchor kilinadi .Mazdak va boshka
raxbarlar katl kilingandan key in kuzgolon bostirildi. Mazdakchilaming maglubiyati sababi shuki, ular karshi
bosh kutarib chikkin er egaligi usha davrda Urta Osiyo" xalklari uchun tarakkiyotning zaruriy boskichi bulib
savdolangan edi, shu bilan birga jamoaviy tenglik barkaror etish ishlari sifatida u uz umrini barkaror yashab
bulgan urugchilik tuzumiga kaytishnn ifodalaredi.SHunday bulsada, Mazdak kuzgoloni tarakkiyparvar
ma'no kasb etardi, chunki u xalkni zolim va tekinxurlarga karshi yoklantirgan edi».