Oxirida keltirilgan topshiriqlarni va eslatmani o‘qing Yunalishi guruh talabasi fio kompyuter tashkil etilishi fanidan

---

Oxirida keltirilgan TOPSHIRIQLARni va ESLATMAni o‘qing 
 
Yunalishi 
guruh talabasi 
FIO 
 
KOMPYUTER TASHKIL ETILISHI FANIDAN
5 - TOPSHIRIQ 
MAVZU: BUYRUQLAR TIZIMI ARXITEKTURASI. XOTIRA TURLARI VA 
XUSUSIYATLARI 
Ishdan maqsad: Kompyuterda buyruqlar tizimini o‘rganish hamda xotira va uning 
xususiyatlari haqida nazariy ma’lumotlarga ega bo‘lish. 
Nazariy qism 
Buyruqlar – bu hisoblash mashinasini boshqaruvchi vosita. Har bir qurilma 
uchun amal qiladigan buyruqlar to‘plami mavjud. Dasturlar aynan shu asosida 
mashina tiliga o‘giriladi. Buyruqlar tizimi arxitekturasi (Instruction set architecture 
ISA) – bu mikroarxitektura va operatsion tizim o‘rtasida turuvchi sath (1.1-rasm). 
 
1.1-rasm. Buyruqlar tizimi arxitekturasi 
Kompyuter buyruqlar tizimi (KBT) – ushbu kompyuter yordamida amalga 
oshiriladigan buyruqlar to‘liq ro‘yxati. 
Buyruqlar tizimi arxitekturasi (BTA) – dasturchi uchun ko‘rinadigan va 
mavjud bo‘lgan hisoblash mashinasi. 
BTA dasturiy ta’minot ishlab chiquvchilarining ehtiyojlarini KBT uskunalari 
yaratuvchilari qobiliyatlari bilan uyg‘unlashtirish liniyasi sifatida qaralishi mumkin 
(1.2-rasm). 

---

Oxirida keltirilgan TOPSHIRIQLARni va ESLATMAni o‘qing 
 
1.2-rasm. BTA va KBT arxitekturasi 
Buyruqlar - bu kompyuter dasturiga berilgan topshiriq yoki funktsiyani 
bajarish uchun berilgan aniq ko‘rsatma. buyruqlar har doim buyruq satri tarjimoniga 
kiritilishi kerak. Buyruqlarning tarkibi va murakkabligi bo‘yicha tasniflash: 
1. To‘liq buyruqlar to‘plami arxitekturasi: CISC (Complex Instruction Set 
Computer);
2. Qisqartirilgan ko‘rsatmalar to‘plami arxitekturasi: RISC (Reduced 
Instruction Set Computer);
3. Juda uzunlikdagi buyruq so‘zlari bilan arxitektura: VLIW (Very Long 
Instruction Word).
1.3-rasm. CISC, RISC va VLIW buyruqlar tizimi arxitekturasi 

---