Oz –oz o’rganib dono bo’lur, Qatra – qatra yig’ilib daryo bo’lur

Mavzu: Ko’chirma gap va ularda tinish belgilarining ishlatilishi.

• Darsning shiori:

Oz –oz o’rganib dono bo’lur,

Qatra – qatra yig’ilib daryo bo’lur.

(Alisher Navoiy)

Darsning maqsadi:

• 1.Ta’limiy maqsad:O’quvchilarning sintaktik bilimlarini oshirish.
• 2.Tarbiyaviy maqsad:Kattalarga xurmat, kichiklarga izzat ruhida tarbiyalash
• 3.Rivojlantiruvchi maqsad:O’quvchilarning ko’chirma gap haqidagi bilim, malaka, ko’nikmalarini mashqlar ishlash bilan yanada
• rivojlantirish

Bir xil so’roqqa javob bo’lib, bir xil vazifada keladigan so’zlar. . .

• A.Qo’shma gap
• B.kirish so’z
• S.undalma
• D.uyushiq bo’lak

O’tilgan mavzuni takrorlash

D. uyushiq bo’lak

• D. uyushiq bo’lak

To’g’ri javob

So’zlovchining fikriga ishonch,gumon,taxmin singari ma’nolarni qo’shadigan so’zlar qanday nomlanadi?

• A.Qo’shma gap
• B.Kirish so’z
• S.Undalma
• D.Uyushiq bo’lak

B. Kirish so’z

• B. Kirish so’z

To’g’ri javob:

Ko’chatlarga kim suv quydi? So’roq gap qaysi so’z bilan ifodalangan?

• A.So’roq olmoshi bilan
• B.So’roq yuklamasi bilan
• S.Sifat so’z turkumi bilan
• D.Son so’z turkumi bilan

A.So’roq olmoshi bilan

• A.So’roq olmoshi bilan

To’g’ri javob:

Boshqalarning hech o’zgarishsiz aynan keltirilgan gapi ko’chirma gap(”K”) deyiladi. Shu gapni o’z nutqida keltirayotgan gapi muallif gapi (“M”)deyiladi.

• Bir kuni Husayn Mirzo shipga qarab yotib
• vaziriga shunday dedi:-Olib keling!
• M:-K
• “Yuring, men ham o’sha tomonga boraman”,-dedi Komila
• “K”,-m.

Ko’chirma gaplarda tinish belgilari.

• “Hazrat,-debdi Xudoyberdi unga qarab,-tandirni qurolmadim”.
• “K,-m,-k”.
• O’qituvchimiz:”Sen qaysi badiiy kitoblarni o’qigansan?”-deb so’radilar.
• M:”K?”-m.

Ko’chirma gaplarda quyidagicha tinish belgilari qo’yiladi

• 1)M:”K”. M:”K?” M:”K!”
• 2) M:”K”,-m. M:”K?”-m. M:”K!”-m.
• 3)”K”,-m. “K?”-m. “K!”-m.
• 4) “K,-m,-K”.

Mahmud Qoshg’ariy:”Botir jangda,dono majlisda sinaladi”,-deb aytgandi. Ushbu gap qap qaysi qatordagi belgilarga mos tushadi?

• A.”K,-m,-k”
• B.M:”K”
• S.M:”K”,-m
• D.”K”,-m

To’g’ri javob :

• S.M:”K”,-m

Alisher Navoiy :Oz-oz o’rganib dono bo’lur,qatra-qatra yig’ilib daryo bo’lur”-deb aytgan. Ushbu gap qap qaysi belgiga mos keladi?

• A.”K,-m,-k”
• B.M:”K”,-m
• S.M:”K”
• D.”K”,-m

To’g’ri javob:

• B.M:”K”,-m

Qaysi gapda ko’chirma gap berilgan?

• A.Men “Gulxan”jurnalini o’qidim.
• B.”Qo’rqoqqa qo’sh ko’rinar”,-deydi xalqimiz.
• S.Rustam devorga nima chizilganini aytdi.
• D.To’g’ri javob yo’q.

To’g’ri javob:

• B.”Qo’rqoqqa qo’sh ko’rinar”,-deydi xalqimiz