O`zbek ha`m Qaraqalpaq xalqi etnogenezi. T. Qudyarova

Ha’zirgi  zaman  du’n’ya  ma’deniyatı  ha’m  etnikalıq  ma’deniyat

:  XX 

a’sirdin’  son’ında  bolıp  o’tken  zamanago’y  tsivilizatsiyalıq  protsessler 

etnoma’deniyat dinamikasın  tu’pkilikli  o’zgertip  jiberdi ha’m  bunın’ na’tiyjesinde 

---

 

10 

du’n’ya  boyınsha  ken’  u’rdis  bolg’an  ulıwmalıq  ma’deniyat  qa’liplesti,  dep 

esaplaw  mu’mkin.  Ulıwmalıq  ma’deniyat  ja’miyettegi  barlıq  qatlamlar  ha’m 

etnikalıq  gruppalarda  tarqalıw  sha’rtleri  menen  birge  o’zine  ta’n  mexanizmdi  de 

jaratqan.  Mıne  usı  sebep  boyınsha ulıwma  ma’deniyat  —  ma’deniyattag’ı  ulıwma 

du’n’yalıq  qa’siyetler  —  kitaplar,  fil’mler,  radio  ha’m  televidenie,  kiyim-

kenshekler,  shou-biznes,  tok-shou,  ayaq  oyın,  sport  ha’m  sol  sıyaqlılardı  jaratıw 

imkaniyatları payda bolg’an.  Ulıwmalıq  ma’deniyat  jalpı  sawatsızlıqtı  saplastırıw, 

ayrıqsha aymaqlardın’ ma’deniy izolyatsiyasın saplastırıwda u’lken a’hmiyetke iye. 

Biraq,  o’z  na’wbetinde  sonı  da  ayrıqsha  aytıp  o’tiw  kerek,  ha’tteki  ulıwmalıq 

ma’deniyatta  da  etnikalıq  ma’deniyattan  kirip  kelgen  etnikalıq  o’zgesheliklerdi 

ushıratıw mu’mkin. So’zsiz, ulıwmalıq ma’deniyattın’ shaxstı passiv qa’liplestiriwi 

menen baylanıslı qarama-qarsı ta’repleri de bar.