О‘zbek kompozitorlari ijodida opera janrlari REJA: - Opera janrining О‘zbekistonda paydo bо‘lishi. - R.M.Gliyer va SVasilenkoning О‘zbek operalarini ijod qilishda qilgan xizmatlari - Birinchi О‘zbek operasi. - «Maysaraning ishi» operasi - Tayanch iboralar: Rus opera teatri. Jizzax voqealari opera asosida. Navoiy asari opera janrida. Hajviy opera janri.
- Turkistonda uzoq yillar davomida rus ziyolilarning yashab turganlari, ularning san’atga bо‘lgan qiziqishlari natijasida Toshkentda rus opera teatri ochiladi. Opera teatrining tashkil topishida asoiy turtkilarda yana biri Italiya opera guruhining 1900 yilda Toshkentda qilgan gastrollari (ijodiy safarlari) bunda asosiy sababchi bо‘lgan. Italiyaliklar Toshkentda «Rigoletto», «Traviata», «Trubadur», «Karmen», «Payatsi», «Faust» kabi operalarni rus ziyolilariga tonishtirganlar. Shu bilan birga rus ziyolilari о‘z konsert dasturlarida g‘arb va rus klassik kompozitorlarining simfonik asarlarini operalardan parchalarni, simfonik syuitalarni ijro etishlari bilan rus opera teatrining tashkil topilishida poydevor tuzganlar. Opera teatrining birinchi spektakllari Dargomijskiyning «Rusalka», Chaykovskiyning «Yevgeniy Onegan» operalari bо‘lgan.
- Opera janrining keng ommaga tarqalib borgani tufayli rus opera teatri sahnasida Verdining «Rigoletto», Gunoning «Faust», Rubenshteynning «Demon», Chaykovskiyning «Pikovaya dama», Musorgskiyning «Boris Godunov», Boroddining «Knyaz Igor», Verdining «Traviata», «Aida, Puchchinining «Bogema», Rossyyaning «Sevilskiy seryulnik» asarlari sahna yuzini kо‘rdi. Rus opera teatrining san’atkorlari О‘zbekiston viloyatlariga chiqishlar tashkil qilib opera san’atini О‘zbek xalqi orasida targabot etaboshladilar va bu xizmatlar О‘zbek operalarini tashkil topishiga asos bо‘ldi. 30-yillarning P-yarmisidan boshlab birinchi О‘zbek operalari vujudga kela boshladi. Bular S.Vasilenko va M.Ashrafiylarning «Bо‘ron» operasi bilan R.Gliyer va T.Sodiqovlarning «Layli va Majnun» operalari edi.«Bо‘ron» operasi besh pardali katta asar bо‘lib uning mazmunida 1916 yilda Jizzaxda bо‘lib о‘tgan О‘zbek xalqining chor hukumati bilan bо‘lgan tо‘qnashuvlari о‘z aksini topgan.
- Kо‘zg‘olon bostirilgan bо‘lsa ham lekin О‘zbek xalqining ozodlikga chiqish uchun intilishlari asarda asosiy maqsad bо‘lib qolgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
