O’zbek tili adabiyoti kafedrasi n. Dosanov hozirgi o‘zbek adabiy tili fani bo’yicha

Tonema/ тонема/ toneme -Ton urg‘usi yordamida so‘zlarning ma’nolarini farqlovchi fonologik birlik
Transkripsiya/ Транскрипция/ Transcription - O‘zga til so‘zi tarkibidagi tovushni ona tili alifbosi asosida yozish
Transterminlashuv/ Транстерминализация / transtermination - Adabiy tildagi terminlar sistemasining o‘rin almashinishi


U
Universaliya/ Универсалия / universal - Barcha tillarda uchraydigan hodisa
Unli/ Гласный звук/ Vocal - Og‘iz bo‘shlig‘ida turli to‘siqlarda uchramaydigan, tarkibi faqat ovozdan iborat tovush
Urg‘u/ Ударение /Accent -Turli fonetik vositalar orqali bo‘g‘in yoki so‘zni ajratish, shu ajratishga xos kuchli talaffuz


V
Vokalizm / Vokalizm / Vowel  - unli fonemalar tizimi.

O‘ZBЕKISTОN RЕSPUBLIKАSI

ОLIY VА O‘RTА MАХSUS TА’LIM VАZIRLIGI

NIZОMIY NОMIDАGI

TОSHKЕNT DАVLАT PЕDАGОGIKА UNIVЕRSITЕTI

“TASDIQLANDI”

O‘quv ishlari bo‘yicha prorektor
_______ D.U.Ergashev
201_ yil “_____” ____________


Hozirgi o’zbek adabiy tili

FANINING ISHCHI O‘QUV DASTURI
(2-kurs uchun)

Bilim sоhаsi:	100000	– Gumanitar
Tа’lim sоhаsi	120000	– Gumanitar fanlar
Ta’lim yo‘nalishi:	5111200	– O’zbek tili va adabiyoti

№	Mashg’ulot turi	Ajratilgan soat	Semestr
						III
1	Nazariy (ma’ruza)	26				26
2	Amaliy	78				78
3	Mustaqil ta’lim	82				82
	Jami auditoriya soatlari	104				104
	Umumiy o’quv soati	186				186

№	Mashg’ulot turi	Ajratilgan soat	Semestr
						IV
1	Nazariy (ma’ruza)	18				18
2	Amaliy	52				52
3	Mustaqil ta’lim	54				54
	Jami auditoriya soatlari	70				70
	Umumiy o’quv soati	124				124

Tоshkеnt – 2020y.

Fanning ishchi o’quv dasturi Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti Kengashining 2020__ yil “___” _______dagi ____-sonli bayoni bilan tasdiqlangan.

Tuzuvchi:
N.X.Dosanov	- Nizоmiy nоmidаgi TDPU katta o‘qituvchisi, filologiya fanlari nomzodi

Tаqrizchilаr:
N.Ahmedova	-ToshDO'TAlJ o’zbek tilshunosligi kafedrasi dotsenti, filologiya fanlari nomzodi.
M.Hamroyev	- TDPU, Boshlang’ich talim metodikasi kafedrasi dotsenti, filologiya fanlari nomzodi

Nizomiy nomidago TDPU Tarix fakulteti dekani: ____________
2020yil “___” _____________


O’zbek, qozoq tili va adabiyoti kafedrasi mudiri: ___________ f.f.n G.Norimova
2020yil “___” __

___________

1. 
   O‘quv fanini o‘qitilishi bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar
   

Hozirgi о’zbek adabiy tili fanining o'quv kurslari qatoridagi o’rni va ahamiyati

shundaki, bu fan talabalarni o'zbek tilining, demakki, davlat tilining rivojlanish qonuniyatlari, uning strukturaviv va sistemaviy xususiyatlari, fonetik fonologik, leksik, semantik, grammatik, grafik tizimlari, orfografik va orfoepik me’yorlari, til birliklarining nominativ, kommunikativ, emotiv va boshqa funksiyalarni bajarishdagi ishtiroki masalalari bilan tanishtiradi, о’zbek tilining morfemik, so 'z yasalishi va morfologik va sintaktik tizimi, uning o’ziga xos jihatlari bilan tanishtiradi, bu jarayonda til va jamiyat, til va ong, til va tafakkur munosabatlari qonuniyatlariga tayanib ish ko’riladi.
Fanning maqsadi - hozirgi o ‘zbek adabiy tili, uning milliy til tarkibidagi tavsifi
strukturaviy, sistemaviy va funksional xususiyatlari, tarixiy ildizlari va dialektal
asoslari, adabiy til va dialektlar, adabiy til va funksional stillar, adabiy til va
jargonlar, ular o ‘rtasidagi aloqa-munosabatlar, o’zbek tilining morfemik, so’z
yasalishi va morfologik tizimi, uning o ‘ziga xos jihatlari, sintaktik birliklar va
ularning turlari, so 'z birikmasi va gap sintaksisi bo’yicha talabalarda tegishli bilim
darajasini, shu bilimdan ilmiy-pedagogik faoliyatda unumli foydalana olish
ko’nikmalarini shakllantirish;
Fanning vazifasi - talabalarni o'zbek tilshunosligining fonetika, fonologiya, grammatika, orfografiya, orfoepiya, leksika, frazeologiya, leksikografiya, morfemika, so’z yasalishi, grammatika (morfologiya va sintaksis) bo’limlari bilan tanishtirish, bu sohalarda qo’lga kiritilgan yutuqlar, bilimlar sirasi, ulardagi munozarali holatlar, g’oyalar va qarashlar, asosiy tushuncha va atamalar xususida ma’lumot berishdan iborat.
Fan bo’yicha talabalarning bilim, ko’nikma va malakalariga quyidagi talablar
qo'yiladi, ya’ni “Hozirgi o’zbek adabiy tili” fani bo’yicha talabalar.
• hozirgi o'zbek adabiy tilining tarixiy ildizlari va dialektal asoslari,
• fonetika va fonologiya, ularning organish birliklari, tadqiqot aspektlari,
fonema ottenkalari, fonetik hodisalar;
• grafik tizimning asosiy birligi bo’lgan grafema, orfografiya prinsiplari,
orfoepiya qoidalari;
• leksema va frazemalarning semantik tarkibi, leksik mano va turlari,
leksemalarning turli xil nuqtayi nazardan tavsifi;
• leksikografiya – lug’atchilik. lugat turlari haqida yetarli bilimlarga ega bo’lishi;
• fonetik birliklar, ularning turlari, grafema, leksema, frazema, to’g’ri talaffuz
va imlo, lug'atshunoslik bo'yicha bilimlarga tayangan holda tahlil ko’nikmalariga
ega bo'lishi kerak.
• morfemika, so'z yasalishi va morfologiya bo’limlari bo'yicha badiiy
adabivotlardan materiallar to’plash va ularni tahlil qilishni o'rganish. faktik
materiallar asosida ma’lum nazariy xulosalar chiqara bilish, morfemik va morfologik
tahlil malakasiga ega bo’lishi lozim.