O’zbek tili tarixi fanidan mustaqil ishi bitishuv munosabatiga kirishgan so'zlar 1

Buxoro davlat universiteti
filologiya fakulteti
6-3UZB 20 –guruh talabasi
Luqmonova Dilafro'zning
O’zbek tili tarixi fanidan
MUSTAQIL ISHI
Bitishuv munosabatiga kirishgan so'zlar

1. Bilgä Tonyuquq bän özüm Tabğač äliŋä qïlïntïm. Türk bodun Tabğačqa körür ärti.
2. Türk bodun, qanïn bolmayïn Tabǧačda adrïltï, qanlantï. Qanïn qodup Tabǧačqa yana ičikdi. Täŋri anča temiš ärinč: qan bertim.
3. Qanïŋïn qodup ičikdiŋ, ičikdük üčün täŋri «öl!» temiš ärinč, Türk bodun ölti, alqïntï, yoq boltï. Türk sir bodun yerintä
4. bod qalmadï, ïda tashda qalmïšï qobranïp, yeti yüz boltï, eki uluǧï atlïǧ erti, bir uluǧï yadaǧ erti, yeti yüz kišig
5. uduzuǧma uluǧï shad erti, ayaǧ al tedi, ayaǧmasï bän ertim-Bilgä Tonyuquq, qaǧan-mu qisayïn, tedim, saqïntïm turuq buqalï semiz buqalï arqda
6. bilsär, semiz buqaanča saqïntïm, anta kisrä täŋri bilig bertük üčün özümök qag‘an qïsdïm, bilga Tonyuquq, boyla baǧa tarqan
7. birlä Eltäriš qaǧan bolayïn, bäriyä Tabǧačïǧ, önrä Qïtanyïǧ, yïraya Oǧuzuǧ öküšäk olurtï. Bilgäsi čabïsï bänäk ertim, Čuǧay quzïn Qaraqumuǧ olurur ertimiz.
8. Käyik yeyü tabïšǧan yeyu olurur ertimiz, bodun boǧzï toq erti, yaǧïmïz tegrä učaq tegirti. Biz šäg ertimiz anča olurur erik eli, Oǧuzd(a) antan körüg kelti.

* Ushbu matndagi bitishuv munosabatidagi so'z brikmalarini toping.

* Matndagi boshqaruv munosabatidagi söz brikmalarini toping.

* Matndagi moslashuv munosabatidagi söz brikmalarini toping.


Bobur she'riyatidagi asli turkiy so'zlar.

Sendek manga bir yori jafokor topilmas,
Mendek sanga bir zori vafodor topilmas.

Bu shakl-u shamoyil bila xud hur-u parisen,
Kim jinsi bashar ichra bu miqdor topilmas.

Ag'yor ko‘z olida-u ul yor ayon yo‘q,
G‘am xori ko‘ngul ichra-yu g'amxor topilmas.

Ey gul, meni zor etmaki husnung chamanida,
Ko‘zni yumub ochquncha, bu gulzor topilmas.

Bobur seni chun yor dedi, yorlig' etgil,
Olamda kishiga yo‘q esa, yor topilmas.

1-topshiriq.Ushbu she'rni yodlang.
2-topshiriq.She'rdagi asli turkiy bölgan so'zlarni topib yozing.

"Muhokamat ul luğatayn"dagi shakldosh va ma'nodosh sözlar.

Andoqki, tuyur vа bahoyim va subo'ning tillarikim, har birining özgacha xurush va takallumlari bor va ğayri mukarrar navo va tarannumlari. Ammo chun alfoz va iboratdin murod ma'nidur va mazkur maxluqotdin maqsud insondur va ul mazhari maoniy va bayon, söz aning sözidadir va takallum aning kalomida borur...
Mundin söngra uch nav' tildurkim,asl va mötabardur va ul tillar iborati gavhari bila qoyilining adosiğa zevar va har qaysining furuı bağoyat köptur.Ammo qoyilining turkiy va forsiy va hindiy asl tillarning аdosığa zevar va har manshaıdurki,Nuh payğambarning uch öğliğakim,Yofas va Som va Homdur yetushur...

1-topshiriq.Ushbu matnni öqing.

2-topshiriq.Matndagi ma'nodosh sözlarni toping.

3-topshiriq.Matnda shakldosh sözlar qöllanganmi?