Oʻzbek tilida
|
Rus tilida
|
Ingliz tilida
|
Sharh
|
Tilshunoslik nazariyasi
|
Теория языка
|
Theory of language
|
Tilning nazariy masalalari bilan shugʻullanuvchi soha
|
Til tarixi
|
История языка
|
History of language
|
Tilning tarixiy taraqqiyotini oʻrganish
|
Til va jamiyat
|
Язык и общество
|
Language and society
|
Tilning jamiyat bilan aloqasini oʻrganish
|
Til va tafakkur
|
Язык и мышление
|
Language and mind
|
Til va tafakkur bogʻliqligini asoslash
|
Til va tarix
|
Язык и история
|
Language and history
|
Tilning tarix bilan uzviy aloqasi mavjudligi asoslash
|
Til va falsafa
|
Язык и философия
|
Language and philosophy
|
Tilning falsafiy tushuncha ekanligini asoslash
|
Qadimgi Hindiston
|
Древная Индия
|
Ancient India
|
Jahon tilshunosligi tarixida tilshunoslik fanining beshigi.
|
Vedalar
|
Веды
|
Veda
|
O‘n kitobdan iborat bo‘lgan diniy madhiyalar-gimnlar, diniy qo‘shiqlar va afsonalar to‘plami
|
Rigveda
|
Ригведа
|
Rigveda
|
Vedalar ichida eng qadimiysi va eng muhimi (madhiyalar to'plami).
|
Guru
|
Гуру
|
Guru
|
Hind tilshunosi. Hind morfologiyasi asoschisi.
|
Panini grammatikasi
|
Грамматика Панини
|
Grammar of Panini
|
Qadimgi hindlarning eng mashhur tilshunosi Panini tomonidan yaratilgan grammatika.
|
Syuy Shen
|
Сюй Шен
|
Syuy Shen
|
“Elementlar va murakkab belgilar haqida” asari muallifi.
|
Van Nyan – Sun
|
Ван Нян Сун
|
Van Nyan – Sun
|
Xitoy grammatikasining asoschisi
|
Van In-Chji
|
Ван Ин Чжи
|
Van In-Chji
|
Xitoy grammatikasining asoschisi
|
Qadimgi Yunoniston –
|
Древная Греция
|
Ancient Greece
|
Yevropa tilshunosligi fanining markazi.
|
Yunon tilshunosligi taraqqiyotining ikki davri
|
Две период развитие Греческого языкознание
|
Two period of development Greece linguistics
|
Falsafiy davr, Grammatik davr.
|
Tilshunoslikning falsafiy davri
|
Философский период языкознание
|
Philosophical period of linguistics
|
Tilga falsafaning bir qismi sifatida qarash, til hodisalarining mohiyatini falsafiy jihatdan ochish va tushuntirish, taxminlar, xulosalar chiqarish, g‘oyalar yaratish davri.
|
Tilshunoslikning grammatik davri
|
Грамматический период языкознание
|
The grammatical period of linguistics
|
Tilshunoslikka alohida fan sifatida baho berib, uning birliklarini alohida bir tushuncha sifatida tahlil etilgan davr.
|
Apolloniy Diskol
|
Апполоний Дискол
|
Apolloniy Diskol
|
Yunon tili sintaksisini yaratgan tilshunos. “Sintaksis haqida” asari muallifi
|
Yuliy Sezar
|
Юлий Цезар
|
Yuliy Sezar
|
Qadimgi Rimning taniqli davlat arbobi, lashkarboshisi va notig‘i. “Analogiya haqida” nomli grammatika asarining muallifi
|
Mark Terentsiy Varron
|
Марк Теренций Варрон
|
Mark Terentsiy Varron
|
25 kitobdan iborat “Lotin tili haqida” asarining muallifi. Kitobda analogistlar va anomalistlar orasidagi nazariy tortishuv, munozara mukammal bayon qilingan. Varron so‘z o‘zgarishini analogiyaga, so‘z yasalishini esa anomaliyaga kiritgan
|
Eliya Donata
|
Элия Доната
|
Eliya Donata
|
Grammatikaga oid keng qamrovli mashhur asarning muallifi
|
Basra grammatika maktabi
|
Грамматическая школа Басры
|
Basra grammar school
|
Arab tilshunosligiga asos solingan shahar nomi bilan atalgan tilshunoslik maktabi
|
Xalil al-Farohidi
|
Халил ал-Фарохиди
|
Xalil al-Farokhidi
|
Birinchi arab tili lug‘ati muallifi.
|
“Kitobul ayn” (Ayn harfi kitobi)
|
Книга буквы «айн»
|
The book of letter “ayn”
|
Xalil al-Farohidining grammatikaga oid muhim fikrlari bayon etilgan asar
|
Amir bin Usmon Sibavayxiy
|
Амир бин Усман Сибавайхий
|
Amir bin Usmon Sibavayxiy
|
“Al-kitob” asarining muallifi. Arab tili grammatikasining tugal va mukammal ko‘rinishini taqdim etgan
|
Abu-Abayda
|
Абу Абайда
|
Abu-Abayda
|
Noyob so‘z va ibora, ifodalarning keng qamrovli lug‘ati muallifi
|
Sag‘ani
|
Сагани
|
Sagani
|
20 tomlik lug‘at (“To‘lqinlar toshqini”) muallifi
|
Ibn Mansur
|
Ибн Мансур
|
Ibn Mansur
|
“Arab tili” lug‘ati muallifi.
|
Feruzobodi
|
Ферузобадий
|
Feruzobodi
|
60 tomlik lug‘at (“Qomus” (Okean)) muallifi
|
Abu Nasr Forobiy
|
Абу Наср Фараби
|
Abu Nasr Forobiy
|
Qomusiy olim. “Fanlar tasnifi” (yoki “Fanlar tasnifi haqidagi so‘z”) kitobi tilshunoslik masalalariga bag‘ishlanganligi bilan ajralib turadi.
|
Abu Rayhon Muhammad ibn Ahmad al-Beruniy
|
Абу Райхан Мухаммад ибнАхмад ал-Беруний
|
Abu Raykhon Mukhammad ibn Akhmad al-Beruniy
|
O‘rta asr Yevropasida Aliborona nomi bilan mashhur bo‘lgan qomusiy alloma. Adabiyot, tilshunoslik sohalariga oid asarlar muallifi.
|
“Saydana”
|
“Сайдана”
|
“Saydana”
|
Abu Rayhon Beruniyning lisoniy qarashlari aks etgan asari.
|
Abu Ali ibn Sino
|
Абу Али ибн Сина
|
Abu Ali ibn Sino
|
Yevropada Avitsenna nomi bilan mashhur bo‘lgan va Sharqda ulug‘lab, “Shayhurrais” nomi bilan atalgan alloma. Qomusiy alloma Ibn Sino: “Kitobi al milh finnahv” (O‘tkirlik sintaksisda ekanligi kitobi), “Kitob lisonul arab” (Arab tili kitobi), “Asbobi hudud al huruf” (Tovushlarning chegaralanish sabablari) kabi tilshunoslikka oid qator asarlar qoldirgan.
|
Mahmud ibn Husayn ibn Muhammad-il Koshg‘ariy
|
Махмуд ибн Хусейн ибн Мухаммад-ил Кашгарий
|
Makhmud ibn Husayn ibn Mukhammad-il Koshg‘ariy
|
O‘rta Osiyoning XI asrida yashab ijod etgan buyuk allomasi. U turkiy tillarning qiyosiy grammatikasi va leksikologiyasiga asos soldi, fonetika bo‘yicha qimmatli ma’lumotlar qoldirgan.
|
Alisher Navoiy
|
Алишер Наваи
|
Alisher Navai
|
Oʻzbek adabiy tilining asoschisi, buyuk shoir
|
Misr, Аssuriya, Vаvilоn vа Hindistоn
|
Египет, Ассирия, Вавилон, Индия
|
Egypt, Assyria, Babylon and India
|
Nоtiqlikning ilk ko‘rinishlаri yuzaga kelgan shaharlar.
|
Fonetika
|
Фонетика
|
Phonetics
|
Tilning tovush tizimini oʻrganuvchi boʻlimi
|
Leksika
|
Лексика
|
Vocabulary
|
Tildagi soʻzlar qatlami
|
Leksikologiya
|
Лексикология
|
Lexicology
|
Tilning leksik birliklarni oʻrganuvchi boʻlimi
|
Lugʻat
|
Словар
|
Dictionary
|
Biror yoʻnalish boʻyicha soʻzlar sharhlangan manba
|
Lugʻatchilik
|
Лексикография
|
Lexicography
|
Lugʻat tuzish, soʻzlarni izohlash tamoyillari ishlab chirqilgan soha
|
Morfema
|
Морфема
|
Morpheme
|
Soʻzning eng kichik, boʻlinmas maʼnoli qismi
|
Morfemika
|
Морфемика
|
Morphemics
|
Morfemalarni oʻrganuvchi boʻlimi
|
Morfologiya
|
Морфология
|
Morphology
|
Soʻzlarni turkumlash, umimg grammatik tahliliga qaratilgan oʻrganuvchi boʻlim
|
Sintaksis
|
Синтаксис
|
Syntax
|
Soʻz birikmasi va gap qurilishini oʻrganuvchi boʻlim
|
Yevropаdа uygonish dаvridаgi tilshunoslik
|
Эпоха возрождение лингвистики в Европе
|
Linguistics during Renaissance
|
16-19-asrlarda Yevropada tilshunoslikning rivojlangan davri
|
Por-Royal grаmmаtikаsi
|
Грамматика Пор-Роял
|
Port Royal grammar
|
1660-yildа Pаrij аtrofidаgi Por-Royal monаstirining rohib-olimlаri mаntiqshunos Аnton Аrno vа tilshunos Klod Lаnslolаr yaratgan «Umumiy rаtsionаl grаmmаtikа»ning nomi
|
Kompаrаtivistikа
|
Компаративистика
|
Comparative study
|
Qiyosiy-tаrixiy tilshunoslik
|
Qiyosiy-tаrixiy mеtod
|
Сравнително-исторический метод
|
Comparative-historical method
|
Tilni ham qiyosiy, ham tarixiy tamoyillar jihatidan tahlil etish metodi
|
Vilgelm fon Gumboldt
|
Вилгелм фон Гумблдт
|
Vilgelm fon Gumboldt
|
Fanning bir necha sohasi, tilshunoslik boʻyicha tadqiqot olib borgan olim
|
|
