O’zbekistan ma’mleketlik ko’rkem-o’ner h’am ma’deniyat instituti No’kis filiali Kino teleoperatorliq qaniygeligi

O’zbekistan ma’mleketlik ko’rkem-o’ner h’am ma’deniyat instituti No’kis filiali

Kino teleoperatorliq qaniygeligi

1-kurs studenti Yesimbetov Allabektin’

Filosofiya pa’ninen

O’zbetinshe jumisi

Qabillag’an: L.Urazova

2020

Tema: Juwmaq shıǵarıwdıń tu`rleri. Reje

Deduktiv juwmaq shig’ariw.

1

Inductiv juwmaq shig’ariw.

2

Analogiya.

3

Deduksiya –aldinnan bar bolg’an bir uliwmaliq haqiyqat, uliwmaliq prinsiptin’ o’zine ta’n tartibli pikirlew h’am logika qag’iydalarina aniqlang’an halda, maydaraq, jeke talaplarina kelip shig’ip aytiladi. Deduksiyada uliwmaliq bir gipoteza o’mirdegi bar bolg’an jeke halatlar arqali tekserilip shig’iladi. Bul uliwmaliq prinsip aldinnan bar bolg’an, ha’m jag’daylarin tek g’ana bul prinsipti tekseriw, aniqlaw ushing’ana u’yreniledi. Bul jerde birlemshi orinda logika turadi; tajribe esa ekilemshi esaplanadi.

Deduksiya (latin tilinen-juwmaq shig’ariw) logikaliq qag’iydalarg’a asaslanip juwmaq shig’riw ma’nisin an’latadi.

Induksiya – aniq bir mug’darda jeke haldag’i fakt, hadise ha’m protsseslerdin’ ku’zetiw arqali, sol kuz’etiwlerge tayang’an halda islep shig’arilg’an uliwmaliq juwmaq shig’ariw. Bul usil boyinsha aldin ko’p mug’dardag’I obyekt protssesler jaqsilanip ku’zetiledi, u’yrenip shig’iladi, keyin bul ku’zetiwlerden bir g’ana, uliwmaliq juwmaq shig’ariladi. Induksiyada logika arnawli oring’a iye emes, ta’jriybe birlemshi oring’a iye. Faktlardan qag’iydalarg’a qarab, jeke haldag’i ko’plep o’rneklerden bir g’ana uliwmaliq juwmaq shig’ariwg’a bariladi. Jekelik jag’daylar, pikirler uliwmaliq bir juwmaq shig’ariw islep shig’ariladi.

• Induksiya –(latin.inductio-tuwirlaw, ta’rtibke keltiriw manisin an’latadi) (logikada) ayrim pikirlerden uliwmaliq juwmaq shig’ariw ha’mde logikaliq izlertlewlerde qolanlulatug’in dodalaw usili.

Analogiya (grek. Analogiya-muwapiqliq solg’ana, uqsasliq)-1 (filasofiyada) predmet ha’m ha’diyselerdi qandayda bir qasiyetlerinin’ uqsaslig’i. Logikada A. jardeminde eki predmettin’ qandayda bir qasiyetinin’ uqsasa basqa qasiyetileri uqsaslig’i juwmaq shig’ariladi. Shig’arilg’an juwmaqtin’ tuwri yaki natiwrilig’i biliw ushin oni a’meliyatta tekserip ha’m sinalip koriw lazim. 2) (huqiqta) qandayda bir tayin hareket huqiqta qandayda bir ko’rsetilmegen halda sog’an uqsas ha’diyseni koz’zde tutatug’in huqiqy normani usi halda ha’reketti keltiredi. 3) (tilshinasliq) unsirleri (so’z jasaw forma jasaliwi ha’m basqa halatlarda) belgili munasabet ta’sirinde solg’ana kasb etiwi. Mac. ‘’ko’r’’ obiektli feilge ‘’qara‘’ obiektsiz feilge sinonim bolib keliwi (ushinshini ko’r-qara), ‘’ko’r’’ ko’mekshi feilge ‘’baq’’ feildin’ sinonim boliwi (qilib ko’r-baq); 4)(biologiyada) tu’rli resurslardan kelib shiqqan, lekin bir xil waziypani bejertug’in, sirtqi ko’rinisi h’am usi waziypag’a maslasg’an azba-ko’p bir-birine uqsap ketetug’in organlar ha’m bo’leklerinin’ uqsaslig’i.

Diqqattin’iz ushin raxmet!!!