Oʻzbekiston davlat jahon tillari universiteti tarjima nazariyasi va amaliyoti fakulteti

Oʻzbekiston davlat jahon tillari universiteti tarjima nazariyasi va amaliyoti fakulteti

2123-guruh talabasi komilova oydinoyning Adabiyotshunoslik fanidan yakuniy nazorat uchun tayyorlangan taqdimoti

1.Xudoyberdi toʻxtaboyev Haqida:

Xudoyberdi Toʻxtaboyev 1932-yil 17-dekabrda Fargʻona viloyatida tugʻilgan. E’lon qilingan hikoya va to’plamlari: “Shoshqaloq” (1961), “So’qmoqlar” (1966), “Muhabbat qo’shig’i” (1967), “Jonginam, shartingni ayt” (1969), qissalari: “Sir ochildi” (1961), “Omonboy bilan Davronboy sarguzashti” (1974), romanlari: “Sariq devnil minib” (1968), “Sariq devning o’limi” (1973), Besh bolali yigitcha” (1976), “Qasoskorning oltin boshi” (1981), “Yillar va yo’llar” (1983), “Shirin qovunlar mamlkati” (1986), “Mungli ko’zlar” (1988), “Jannati odamlar” (1966), “Qiz talashgan o’smirlar”, “Quyonlar saltanati”, “Qiz bolaga tosh otmang”, barcha-barchasi, uning qizg’in ijodiy faoliyatining samarasi bo’ldi. Adib 1972 yili O’zbekitaqdirlangan tashkilotining mukofottaqdirlangan “O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan madaniyat

• xodimi” unvoni, 1989 yili O’zbektaqdirlangan mukofoti bilan taqdirlangan.

2.Asar nomi: Besh bolali yigitchA

• Janri: Roman
• Muallifning ijodiy metodi: Sarguzasht

3.Asarning tematik mavzusi:

Hayotiy-realizm

4.Asar mavzusi(asar nima haqida?)

Ushbu asarda otasi urushga ketgan va onasi vafot etgan bolaning 5 ta voyaga yetmagan ukalariga qaragani va ularni boqish uchun boshidan kechirgan voqealari juda haqqoniy va achinarli tarzda tasvirlangan.

5.Asarning asosiy gʻoyasi:

Maqolada bolalar adabiyotining taniqli yozuvchisi Xudoyberdi To’xtaboyev

• asarining qahramoni orqali “yetim bola” obrazini talqin qilinadi, ushbu obraz vositasida yaratilgan mazmunni tushunish va tushuntirishga urg’u beriladi. Orifjonning psixologik jarayonlarda ruh, qalb, ong kechinmalari uyg’unlashib ketganligi tahlil qilinadi. “Yetim bola” obraziga singdirilgan mantiq yosh kitobxonlarni ezgu fazilatlarni o’zlashtirishga o’rgatish, baxtli kelajakka ishonish va hayot uchun kurashishdir. Shu sababli ham bu kabi asarlar nihoyasida ota onasidan ajralgan qahramonlar o’z oilasi yoki do’stlari bilan topishadilar.

6.Asar sarlavhasi haqida:

• Asar “Besh bolali yigitcha” deb nomlanishining sababi asarning bosh qahramoni Orifjon urushga ketgan otasi va vafot etgan onasining oʻrniga 5 ta ukasini oʻzi boqqani ularga oʻzi qaragani uchun Orifjonning oʻrtoqlari unga besh bolali yigitcha deb nom qoʻygan edi

7.Asarning lingvistik tahlili:

• Asardagi toponimlar:
• Qibla mahalla
• Soy mahalla
• Qoʻrgʻoncha qishloq
• Bozor

Iboralar

• Boʻyginangdan aylanay qirq quloqlik doshqozon, joni yoʻqqa jon sumalak

8.Asardagi milliy kalorit

• Kuzatish marosimi
• Sumalak sayli
• Eshshak mindi oʻyini
• gʻitting-bitting oʻyini
• Toʻy marosimi

9.Asardagi tugun:

Ushbu asardagi tugun Orifjonning oyisi traktor tagida qolib ketgani. Otasi urushda onasi esa kasal uydagi hamma yumushlar Orifjonning zimmasida.

10.Badiiy asardagi konflikt turi:

Inson-inson

Inson-tabiat

11.Asar kulminatsiyasi:

• Asar kulminatsiyasi Orifjonning onasi bolalarini chaqirib Orifjonga vasiyat qilgani va har bir bolasini erkalab gapirgan gaplari edi. Bu mening fikrim asarning xuddi shu yeriga kelganda oʻzimni tutolmay yigʻlab yubordim.

12.Asardagi yechim:

Mening fikrimcha bu asardagi yechim bolalarning Mehribonlik uyiga oʻtkazilganligidir. Bolalar uyida hech narsaga zoriqmay yashashadi ammo ularni ayirishida. Sulton yoʻqolib qoladi, Robiya kasal boʻlib bir oʻlimdan qoladi.

13.Asardagi mavjud folklor namunalari:

• -Tekinga mushuk oftobga chiqmaydi
• -xoʻrozday yutinib
• -Oxir zamonning bolalari
• -Qorni ochga non sumalak

14.Asardagi aforizm yoki falsafiy mushohada:

Birodarlik rishtalari qanchalik mustahkam va goʻzal. Otasi urushga ketgan va onasidan ajralgan 6 aka-ukaning qismati, akaning ukalari uchun chekkan zahmati, ulardan ajralsa ham ularni koʻrgani har haftada borib turishi bu juda ta'sirli. Yoʻqolgan ulasinj topish uchun qilgan ishlari, singlisining kasal ekanligini eshitganda tushgan ahvoli bu qondoshlik rishtalarining naqadar mustahkam ekanligidan dalolat beradi.

15.Asardan olgan Taassurotlarim:

• Ushbu asarni oʻqib qondoshlik rishtalari naqadar mustahkam ekanligiga yanada ishonch hosil qildim. Bu asarda otasi urushga ketgan va onasidan ayrilgan 6 aka-ukaning qismati juda haqqoniy tasvirlangan. Qondoshlik rishtasi har qanday rishtalardan dunyo boyliklaridandan qadrli ekanligi ishonchli va gʻoyat ta’sirli tarzda tasvirlangan. Men bu asarni avvalroq oʻqimaganimdan afsusdaman shu bilan birga bu asarni oʻqigandan xursandman. Bu romanni oʻqishni hammaga maslahat beraman.

16.”VeNn” diagrammasi:

• Orifjon: Sulton:
• Mehribon, mehnatkash, oʻjar, bir soʻzli, oʻzining
• Hazilkash, qiziquvchan. aytganini qiladigan,
• oʻzini oʻylaydigan.
• Oʻxshash tomonlari:Otasi urushga ketgan, onasidan erta yetim qolgan, aka-ukalaridan ajralib alohida-alohida mehribonlik uylariga ketgan.

E’tiboringiz uchun raxmat!!!