O‘zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti Farg‘ona filiali Sport turlari fakulteti sf 03-21guruh talabasi ahmadaliyev rustamjon fiziologiya fanidan

O‘zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti Farg‘ona filiali Sport turlari fakulteti SF 03-21guruh talabasi AHMADALIYEV RUSTAMJON Fiziologiya fanidan “Gavda holati o’zgarishining fiziologik azosi” mavzusida tayyorlagan taqdimoti
Odam gavdasi tabiat va ma’lum bir jamiyat tuzilishining ta’sirida, avlodidan (naslidan) orttirgan asosiy negiz xususiyatlari asosida rivojlanadi. Odam gavdasining tuzilishi ichki a’zolar ko`rinishiga ham ta’sir etadi.
Gavda tuzilishi ikki guruhga bo`linadi.

• Asteniklar—past bo`yli bo`lib, ko`krak qafasi tor, yyelkalar orasidagi masofa qisqa va qo`l-oyoqlarining uzunligi bilan ajralib turadi.
• Gipersteniklar—baland yoki o`rta bo`yli bo`lib, ko`krak qafasining kengligi, yyelkalar orasidagi masofaning uzunligi, qo`l hamda oyoqlarning qisqaligi bilan ajralib turadi.

skalet muskullari kundalang targil muskul tolalarining yigindisidan tuzilgan, ular kisarishi kobiliyatiga ega. Aksariyat muskullarda kiskaruvchi qismi (tanasi) va ikki uchi (paylar) bor. Tanadagi muskul qismining xar-bir tolasi yupka nozik biriktiruvchi tukima bilan koplangan bo`lib, endomysium deyiladi. Muskul tolalarining tutamini urab turuvchi parda esa perimysium deyiladi. Xar bir muskulni urab turuvchi mustaxkam biriktiruvchi tukima pardasi epimysium yoki fasciya deyiladi. Fasciya bir muskulni ikkinchisidan, ba’zida bir gurux muskulni ikkinchi gurux muskullardan ajratib turadi, shu bois bir muskul yoki muskullar guruxi kiskarishiga imkon beradi.

• Muskullar bajarayotgan ishiga karab, 2 guruxga bulinadi: Antogonist (zid) muskullar. Bunday muskullar bir soxada joylashib bir- biriga karama karshi ish bajaradigan muskullardir. Sinergist (xamkor) muskullar bir soxada joylashib bir-birga yordam berib, kiskaradigan muskullar guruxini xosil kiladi.

Barcha M.ning asosiy xususiyati ularning qisqarishidir (qarang Muskul kisqarishi), bunda muayyan ish bajariladi. M. kuchi muskul tolalaridagi miofibrillar soniga bogʻliq; yaxshi rivojlangan M.da ular koʻp, suyet rivojlanganlarida kam. Yuz va boshning barcha muskullari 2 guruhga: mimika va chaynov M.iga boʻlinadi. Ular yuz mimikasida, chaynashda va pastki jagʻni harakatlantirishda qatnashadi.